Karaciğer, yumurta, süt, balık, balık yağı, tereyağında bulunan bir vitamindir; temel olarak Bitkilerde bulunmaz. Ancak bazı bitkilerdeki renk maddeleri ( pigment ) bedenimizde A vitaminine dönüştürülür. Örneğin; havuca rengini veren renk maddesi çok iyi bir A Vitamini kaynağıdır. A Vitamini, Sıcak ve ışıklı ortamlarda ve açıkHavada çabuk bozulur.
A Vitamini Faydaları
A Vitamininin Yararları Nelerdir?
A vitamini görme işleminde doğrudan rol oynar; kemik gelişimi ve üreme için gereklidir. Ayrıca göz ve deri sağlığını korur.
A vitamini, Göz problemlerini ve körlüğü önler. Bağışıklık sistemini kuvvetlendirerek cilt sorunlarını engeller. Ayrıca sindirim sisteminde oluşan ülserleri tedavi eder; soğuk algınlığına ve böbreklerde, mesanede, akciğerlerde ve mukus zarlarında enfeksiyonlara karşı vücudu korur.
A vitamini bedenimizde sentezlenmediğinden onu dışarıdan alırız. Eksikliğinde, kemik ve diş yapısında bozukluk, iştahsızlık, gece körlüğü, deri ve gözde doku bozukluğu oluşur. A vitamininin fazla alınması durumundaysa zehirlenmeye benzer bir rahatsızlık ortaya çıkar. Öteki vitaminlerden farklı olarak A vitamini Suda değil; yağda çözünür. A vitamini gereğinden fazla alındığında idrarla dışarı atılamaz ve karaciğerde depolanır. Depolanan miktar belli bir düzeyin üzerine çıktığında zehirlenme başlar. A vitamini alımı azaltıldığında hastanın durumu düzelmeye başlar.
A vitamini dokuların bakım ve onarımı, yeni hücrelerin gelişmesi, kemiklerin ve dişlerin oluşumu için de önemlidir. Antioksidan olarak faaliyet yaparak hücreleri kansere ve diğer hastalıklara karşı korur, yaşlanma sürecini yavaşlatır, yağ depolanmasına yardımcı olur. A vitamininin vücut açısından diğer bir önemi, ProteinlerinA vitamini olmadan kullanılamamasıdır.
A vitamini eksikliği çok sık görülmemekle birlikte, eksikliğinde derinin pullanması, akne gibi cilt sorunları, iskelet gelişiminin duraklamasını içeren büyüme eksikliği, kornea ile ilgili sorunlar ve körlük görülebilir. Ayrıca A vitamini eksikliğinde bağışıklık sistemi ve vücut direnci azaldığından, vücut enfeksiyona daha açık hale gelir ve daha kolay hastalanır.
Retinol, A vitaminin besin olarak alınan haline denir.
Karaciğer, böbrek, süt ve yumurta gibi hayvansal gıdalarda daha bol bulunmakla birlikte, Buğday, havuç, mantar ve baklagillerde A vitamini açısından zengindir.
Bu vitamin göz sağlığını muhafaza etmek için temel bir besleyicidir. Gece körlüğüne karşı etkilidir ve birçok göz bozukluklarının tedavisine yardımcı olması A vitamini faydaları arasındadır.
Vücudunuz bu mikro besleyiciye cilt, saç, dişler ve kemiklerin oluşum ve muhafazası için de ihtiyaç duyar.
A vitaminin yararları arasında enfeksiyonlara karşı koruyucu etkisinin bulunmasından dolayı aynı zamanda“enfeksiyona karşı vitamin” olarak da bilinir. Zira vücudun doğal savunma sistemini akyuvarları ( T - hücreleri ) ve Antikor üretimini artırarak güçlendirir.
A Vitamini İçeren Besinler
A vitamini kaynakları : Hazır şekli karaciğer, balık yağı, yumurta ve süt gibi hayvansal kaynaklarda bulunur. Pro vitamin tipi brokoli, havuç, biber, kabak dâhil sarı ve yeşil sebzelerde ve aynı zamanda sarı meyvelerde mevcuttur.
A vitamini ısıya ve pişirmeye karşı dayanaklıdır. Ultra-viyole ışınlarına karşı ise dayanıksız olduğu için renkli şişede muhafaza edilmelidir.
Karaciğer, kuzu ciğeri, tüm kırmızı etler, balık, tereyağı, süt, süt yağı, peynir, yumurta, yoğurt, portakal, elma, karpuz, kavun, erik, şeftali ve üzümde bulunur.
A vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
A Vitamini karaciğerde depolanır ve retinol veya karoten alımı düşük olduğunda vücut onu bu kaynaktan kullanır. Dolayısıyla, bir eksiklik kısa vadede meydana gelmez. Ancak bu maddenin emilimi yağ varlığına bağlı olduğundan, herhangi bir yağ emilim problemi bir eksikliğe yol açabilir.
A vitamini eksikliği, gözde kornea hasarı sonucunda gece körlüğü gibi göz bozukluklarına sebep olabilir. Göz altı lekeleri görülür. Eksiklik bağışık sistemini zayıflattığından, aynı zamanda vücudun enfeksiyonlarla mücadele kapasitesi de azalır.
A vitamini Fazlalığı: Yüksek dozda sürekli kullanım halinde A vitamini zararları ortaya çıkar. A vitamini fazlalığı baş ağrıları, eklem ağrıları, bulantı, kusma, saç dökülmesi, karaciğer sorunlarına ve riskli doğuma sebep olur. Hamile kadınlar doktorun önerdiği doza uymalıdır.
A vitaminleri akne ilaçlarıyla birlikte kullanılmamalıdır.
A Vitamini Dozu
A vitamini kullanımı : RDA ( Önerilen Günlük Kullanım ) değeri günlük 4,000-5,000 IU dür. Beta karoten için resmi bir RDA yoktur ancak 10,000 ve 15,000 IU arası RDA değerinin eşdeğeridir. Bu maddenin fazla miktarları kemik ağrısı, saç dökülmesi, halsizlik ve baş ağrıları gibi toksik yan etkilere sebep olabilir ve günlük 15,000 IU ‘yu aşan dozları yalnızca mutlak doktor gözetimi altında almalısınız.
A vitamininin faydaları etkin bir şekilde görülebilmesi için çinko kalsiyum fosfor mineralleri ile C, D, E ve B vitaminleri ile birlikte alınması gerekir.
Günlük doz ne kadar olmalı?
Süt bebekleri 350 mcg, küçük çocuklar 400-500 mcg, kadınlar 600 mcg, hamileler 700 mcg, emziren anneler 950 mcg ve erkekler 600-700 mcg almalıdırlar. 1 bardak (200 ml) pastorize sütte 74 mcg, 1 yumurtada 157 mcg ve 50 gr peynirde 120 mcg A vitamini bulunur.
A vitamini
Görme, büyüme ve vücudun enfeksiyonlara karşı direnç göstermesi için gereklidir. Burun, boğaz, akciğerler ve idrar yolları enfeksiyonlarına karşı korur. Cilt, saç ve mukozanın sağlığı, ceninin rahim içindeki gelişimi ve bazı kolit türleri ile Chron hastalık riskini en aza indirgemek için gereklidir. Kemiklerin Sağlıklı gelişimi ve bağışıklık sisteminin düzenli işleyişinde önemli rol oynar.
Eksik alınırsa nelere yol açar?
Şiddetli A vitamini eksikliği gece körlüğü ve körlüğe yol açabilir. Hafif derecede eksiklik ise kuru ve sert deri,diş çürümeleri, mide ve bağırsak mukozalarında zayıflama, ülser ve ishale neden olur.
A Vitamini Fazla alınırsa nelere yol açar?
Karaciğerde depolandığı için yüksek dozlar zararlıdır. mide bulantısı, kusma, ishal, baş dönmesi, bulanık görme, saç dökülmesi, kaşıntı, cilt kuruluğu, sakat doğum ve nedensiz kemik ağrılarına neden olabilir.
Kimler daha çok A Vitamini almalı?
Hamile kadınlar, emziren anneler, pankreas sorunları ve safra kesesi taşı olan kişilerde gereksinim artar. Ayrıca bazı antibiyotikler ve kortikosteoritli ilaç kullananların yüksek dozda A vitaminli besinlere ihtiyacı var.
A vitaminli besinler nasıl korunmalı?
Isıya, oksidasyona ve asitli maddelere duyarlıdır.A vitaminli yağlı besinler serin ve karanlık bir ortamda metalden uzak olarak saklanmalı.
A Vitamini yağda eriyen vitaminlerdendir.Balıkyağında, karaciğerde, tereyağı ve kremada, peynirde, yumurta sarısında bulunur.Sonradan A vitamini (retinol) ne dönüşecek olan Beta Karoten ve diğer karotenoidler ise yeşil yapraklı ve sarı sebzelerde ve tahıllarda bulunur.A vitamini karaciğerde depolanır. Isıya karşı sabit ve pişirilmeye dayanıklıdır.Yüksek miktarlarda alınması toksik reaksiyonlara (zehirlenme) neden olabilir. Vitamin A miktarı Retinol Equivalant ile ölçülür.
A Vitaminin Vücuttaki Fonksiyonları
- Sağlıklı deri ve saçlar için gereklidir.
- Diş, dişeti, ve kemik gelişiminde önemli rol oynar
- normal iyi görme de ve gece görme de etkilidir.
- Bağışıklık sistemini kuvvetlendirir.
- Akciğer, mide, üriner sistem ve diğer organların koruyucu epitelinin düzeninde rol oynar.
A Vitaminin Eksiklik Belirtileri
- Gece körlüğü
- Xerophthalmia ( korneanın Anormal kuruması ve kalınlaşması = göz kuruluğu )
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması, enfeksiyonlara elverişli hale gelme
- Akne ( sivilce ) oluşumunda artış
- Yorgunluk
- Diş, diseti ve kemiklerde deformiteler
Aşırılık ve Zehirlenme Belirtileri
- Karaciğer bozuklukları ,
- mide bulantısı ve kusma ,
- Saç dökülmesi ( saçlar çabuk kopar )
- Başağrısı ,
- Eklem ağrıları ,
- Dudak çatlamaları ,
- Saç kuruluğu ,
- İştah kaybı ,
Beta Karoten Aşırılığı ve Zehirlenme Belirtileri
Avuçlarda ve Ayak tabanlarında ciltte sarı-kavuniçi renk değişikliği.
Çocuklarda zehirlenme 300000 Retinol Equivalant A vitamini alımıyla oluşur. Yetişkinler de ise genellikle Günde100000 Retinol Equivalant A vitamininin aylar boyu alınması ile oluşur.
Yetişkin Erkeklerde Vitamin A gereksinimi 1000 Retinol Equivalant Yetişkin Kadınlarda Vitamin A gereksinimi 800 Retinol Equivalant
A Vitaminin Genel özellikleri
- Kimyasal formülü C20H30O
- Moleküler ağırlığı 286.456 g/mol
- Vitamin özellikleri
- Çözünürlüğü Yüksek
- Günlük alınması gereken miktar (Yetişkin erkek) 900 µg/gün
- Günlük alınması gereken miktar (Yetişkin kadın) 700 µg/gün
- Günlük alınması gereken limit (Yetişkin erkek) 3,000 µg/gün
- Günlük alınması gereken limit (Yetişkin kadın) 3,000 µg/gün
