Van’ın Gevaş ilçesine bağlı Dereağzı (îşkîrt) Mahallesi’nde her yıl tonlarca fasulye hasadı yapılıyor. Fasulyelerin ekimi, yetiştirilmesi ve hasadın yükünü ise kadınlar omuzluyor. Fasulyelerin büyük bir bölümü çevre kentlere gönderilirken, kalanlar ise Van’da satılıyor. 4 ya da 5 aşamadan geçirilen fasulye, kadınların geçim kaynağı.
Son yıllarda yaşanan ekonomik krizden dolayı ise kadınlar emeğinin karşılığını alamadığını söylüyor.
‘Tek geçim kaynağımız fasulye’
Dereağzı Mahallesi’nde 20 yıldır yaşayan Nuran Göç (40), zorlu ve zahmetli bir yaşam sürdüğünü söylüyor. 5 çocuğu olan Nuran, “İlk olarak sabah uyanıp çocuklara kahvaltı hazırlıyorum. Ardından evi temizliyor ve öğlen yemeğine başlıyorum. Yemekten hemen sonra kuru fasulyeleri toplamaya gidiyorum” diye belirtiyor.
‘Emeğimizin karşılığı 15 lira olmamalı’
Ekonomik krizin kendilerini de etkilediğini dile getiren Nuran, tek geçim kaynaklarının fasulye olduğunu ifade ediyor. Bu yıl 4 dönümlük fasulye ekildiği bilgisini veren Nuran şöyle devam ediyor: “Çok büyük bir emekle fasulye üretimine başladık. Sabahtan akşama kadar o sıcakta fasulyelerin üretimiyle tüm günümüz geçti. Ardından toplayarak güneşte kurutuyoruz. İyice kuruduktan sonra satışa sunuyoruz. Geçen yıl kilosu 15-20 TL’den başlıyordu. Bu yıl henüz satmadık ve bu yıl piyasadaki fiyatını bilmiyoruz. Emeğimizin karşılığı 15 lira olmamalı.”
‘7 bin TL için 1 yıl bekliyoruz’
Önceki yıllarda fasulyenin yanı sıra diğer sebzeleri de üretip sattıklarını ifade eden Nuran, bu yıl ise yapamadıklarını ekliyor. Nuran, “Salatalık, lahana, şeker pancarı, domates ekerek geçimimizi sağlıyordum. Ancak bu yıl hala yetiştirdiğim sebzeleri satamadım. Baharın ilk günlerinde ektiğimiz şekerpancarlarını toplamaya başlayacağız. Şeker pancarını satış için devlete veriyoruz, bir yıl sonra parasını alıyoruz. 7 bin TL için bir yıl bekletiliyoruz. Ekonomik kriz, köydeki yaşamı çok zorluyor” sözlerini kullanıyor.
‘Günlerce uğraş isteyen bir iş’
Fasulye üretimi ile geçimini sağlayan Aliye Araşan ise “Geçim kaynağımız fasulye üzerine, ancak emeğimizin karşılığı yetersiz. Günde iki teneke fasulye ayıklıyorum. Emeğimizin karşılığını alamasak da mecbur işimizi sürdürüyoruz. Çok zorlu ve zahmetli bir iş. Fasulyeleri alan aracıların emeğimizi görmesini ve karşılığını vermesi gerekiyor, çünkü günlerce uğraş isteyen bir iş” diyor.
