Gazete Yaşam'da yer alan habere göre doğanın mucizevi zenginliğinin bir parçası olan Erciş’teki İnci Kefal Balığının üreme göçü başladı. Engelleri uçarak suyun tersine doğru ilerleyip yumurtalarını bırakan İnci Kefal Balığı, görenlere görsel ziyafet sunarak hayranlık uyandırsa da, Erciş’te parası olmayanlar bu anlamlı güzelliğe tanık olamıyor. Yayalardan kişi başı 2 TL, araçlardan ise 10 TL ücret alınan Balık Bendinin ücretli olması nedeni ile ücret ödemeyenler belirtilen alana alınmıyor.
Anayasanın 43.Maddesinde “deniz, göl ve akarsular öncelikle kamu yararı kullanılarak gözetilmelidir” ifadesi ve aynı zamanda 3621 sayılı Kıyı Kanunu’nda yer verilen ibarelerde kamu hakkına dikkat çekilmesine rağmen yetkililerin belirtilen hakları aynı zamanda uluslararası tanınan hakları göz ardı ettiği yaşanan uygulamalarla açığa çıkıyor. Halen devam eden ücretli uygulama Çev-Der’in de tepkisinde. Yurttaştan alınan ücretin hiçbir hukuki dayanağı olmadığını ifade eden Van Çev-Der Başkanı Ali Kalçık,”alınan ücret Anayasa’ya aykırıdır, işetmeyi yapan kamu kuruluşu bile olsa vatandaşın Tüketici Hakemliğine ücret karşılığında aldığı makbuzla başvurması durumunda parasını geri alabildiğini söyledi.
Günlük binlerce kişinin ücret ödediği balık bendinin geliri ise Erciş Açık Ceza ve İnfaz kurumunun döner sermaye kuruluna iletiliyor.
‘Uluslararası hukuk ihlal ediliyor’
Konu ile ilgili Gazete Yaşam’a konuşan Kalçık, 3621 sayılı kıyı kanununda yer alan bazı başlıklara dikkat çekerek, başta Erciş’te olmak üzere bütün yeryüzünde olan kıyıların düzenlenen uluslararası kanunlarla halka ve bütün canlılara ait olduğuna ifade etti. Kalçık, ”ancak savaş halinde o da geçici olması kaydıyla hiçbir yapının yapılmaması şartı ile çadır kurulur. Hiçbir koşulda tel engel çekilemez, duvar örülemez, moloz bırakılamaz. Bu alanlar bütün canlıların ortak yaşam alanıdır. Bu da 1972’de Rio’da uluslararası bir hukukla alınmış bir karardır. Bu anlamda Erciş’te ki inci kefal balığı göçünün izlendiği Balık Bendi’nin ücretli hale getirilmesi ve tel örgülerle kuşatılması tamamen hukuk dışıdır”
‘Devletin kurumu bile olsa para alamaz’
Kıyı kanunda yer alan maddelere göre bütün kıyıların yurttaşlara ait olduğunu ifade eden Kalçık, “Bu devlet kurumu bile olsa hiç kimsenin bu kıyıları ücretli hale getirme hakkı yoktur. Egemenleri kendi yasalarına saygılı olması gerekiyor. Bu uluslararası bir hukuktur. Kurumların kuruluşların böyle bir uygulamayı yapması hukuksuzluktur kanunsuzluktur” diye belirtti. Kalçık, kamuda kanun ve kararlar olduğunun da altını çizerek,” bizler hakkımıza hukukumuza sahip çıkmadığımız için bu uygulamalar yapıyor. Doğa bize havayı suyu veriyor. Bu doğanın bize vermiş olduğu bir yaşam hakkıdır. Bunun ticarete dönüştürülmesi kapitalizmin korkunç yaklaşımıdır” diye belirtti.
‘Yurttaşlar ödediği ücreti geri alabilir’
Kalçık, Balık Bendine girmek için ücret ödeyen yurttaşlara da uyarı da bulunarak, “ödediğiniz ücret karşılığında aldığınız makbuzlarla Erciş kaymakamlığa giderek tüketici hakem heyetine başvuru da bulunmanız durumunda ödediğiniz parayı geri alabilirsiniz. Çünkü buna yönelik yasalar vardır” dedi.
‘Çalışanların maaşı yok, gözle görülür hizmette yok’
Erciş Ceza ve İnfaz Kurumu tarafından işletilen Balık Bendinde, yurttaşlardan binlerce TL alınmasına rağmen, kamuya yararlı bir hizmetin olmaması ise ayrı bir tartışma konusu yaratıyor. Aynı zamanda Ceza ve İnfaz kurumunun belirtilen alanda çalışan personelinin tamamının mahkumlardan oluşması ise dikkat çekiyor.
‘Maddeler de hukuksuzluğu doğruluyor’
Deniz, tabii ve suni göller ve akarsu kıyıları ile deniz ve göllerin kıyılarını çevreleyen sahil şeritlerini ait düzenlemeleri ve bu yerlerden kamu yararına yararlanma imkan ve şartlarına ait esasların kapsandığı 3621. Kıyı kanununda yer alan ibarelerde, Erciş İnci Kefal balığının göçünün izlenildiği Balık Bendinde alınan ücretin hukuksuz olduğunu oluşan maddelerle açığa çıkarıyor. Kıyı kanunun 5. Maddesinde kıyılar’ın Devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğuna dikkat çekilerek, “Kıyılar, herkesin eşit ve serbest olarak yararlanmasına açıktır” deniliyor. Belirtilen maddelerde “kıyı ve sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararı gözetilir” ifadesine yer veriliyor.
‘Yasalar ihlal ediliyor’
Kıyı Kanunun 6. Maddesinde yer alan “kıyıların herkesin eşitlik ve serbestlikle yararlanmasına açık olup, buralarda hiçbir yapı yapılamaz; duvar, çit, parmaklık, telörgü, hendek, kazık ve benzeri engeller oluşturulamaz” ibaresine rağmen Balık Bendinin çit ve telörgüleri ile çevrildiği bir kez daha kıyı kanunun ihlal ettiği gerçeğini açığa çıkarıyor. Yalnızca ücret ödenen kapı kısmını halka açık tutan yetkililer, yurttaşların ücret ödemesi karşılığında geçişine izin vermesi dikkat çekiyor.
KAYNAK : GAZETE YAŞAM - İDRİS YILMAZ
