Merkezi Erciş ilçesinde olan Arsisa Dil ve Araştırma Kültür Merkezi, Kürt dilinin gelişmesinde önemli bir ayak olan dengbêjlik geleneğinin sürdürülmesi adına çalışmalar yürütüyor. Dengbêjlik üzerine araştırmalar yapan dernek, aynı zamanda bölgedeki dengbêjleri de bir araya getirerek etkinlikler gerçekleştiriyor. İlçe merkezinde bulunan dernek binasında yapılan etkinlikte bir araya gelen dengbêjler, Kürt tarihinde yaşanan olayları ve aşkları dengbêjlik makamı ile dile getirdi. Etkinliğe, HDP ve DBP ilçe örgütleri ile birlikte Eğitim-Sen ve Yeşiller Partisi’nden temsilciler katıldı. Yaptıkları çalışmalar hakkında bilgi aktaran Arsisa Dil ve Araştırma Kültür Merkezi Eş Başkanı Leyla Varlı Kurt, toplumları var eden gerçeğin dil ve kültürleri olduğuna vurgu yaparak, dengbêjliğin de bu anlamdaki önemine vurgu yaptı. Derneğin yönetim üyesi Cevdet Zilanlı ise dengbêjlerin, Kürt kültürünün temel alt yapısını oluşturan ve binlerce yıllık Kürt edebiyatının günümüze kadar ulaşmasına önemli katkılar sunduklarına dikkat çekti.
Arsisa Dil ve Araştırma Kültür Merkezi’nde yapılan dengbêj etkinliğinin devamı olan programda, Ağrı’nın Patnos ve Van’ın Erciş ilçesinden dengbêjler katıldı. Moderatörlüğünü Dengbêj Miraz’ın yaptığı etkinlikte, dengbêjler ağırlıklı olarak Zilan ve Kürt tarihinde, Kürtlere yönelik işlenen katliamları ve aynı zamanda ihanetleri anlatan stranlar dillendirdi. Dengbêj Salih Ultar’ın seslendirdiği stanlar, duygulu anların yaşanmasına yol açtı. Dengbêjler; Abdurrahman, Kerem, Aydin, Kazım, Mehmet ve Hetem’in stranları ise beğeniyle dinlenildi. Katılımcılar, zaman zaman dengbêjleri ayakta alkışladı.
DENGBEJLİĞİ YAŞATMALIYIZ
Dengbêjliğin, Kürt kültüründeki önemine vurgu yapan derneğin Eş Başkanı Leyla Varlı Kurt, “Kürtlerin yazılı bir tarihi yok. Bu nedenle Kürt tarihi hakkında bildiğimiz birçok bilgi, dengbêjlik aracılığıyla günümüze taşınmış. Bu nedenle dengbêjlik, biz Kürtler açısından önemli bir kültürdür. Önerim, evlerimizde dengbêjleri dinlemek ve çocuklarımıza dengbêjliğin önemini anlatmamızdır. Bu anlamda her ev bir kursa dönüşmeli ve aileler çocuklarını Kürt dili aynı zamanda edebiyatı konusunda yetiştirmelidir. Dernek olarak bizlerde üzerimize düşen sorumluluğu yerine getiriyoruz. Buradaki eğitim atölyeleriyle dil ve sanat eğitimleri veriyoruz,” dedi.
'DENGBEJLİK OLMASAYDI KÜRT KÜLTÜRÜ KAYBOLACAKTI'
Dernek olarak bölgede dil ve kültür üzerinde aktif çalışmalar yürüttüklerini dile getiren dernek yöneticisi aynı zamanda tanıtım sözcüsü Cevdet Zilanlı, insanlık tarihinde korkunç savaşların yaşandığını, bu savaşlarla birlikte galip olan tarafın, mağlup tarafın yazılı tarihini yok ettiğini dile getirdi. Zilanlı, bu halklardan birinin ise Kürt halkı olduğunu belirterek, “Yok edilen kültürü, tarihi ve direnişlerin kahramanlarını günümüze taşıyan dengbêjlerdir. Bu nedenle günümüzde dengbêjliğin önemi tartışılmaz bir gerçektir. Dengbêjlik Kürt halkının arşividir diyebiliriz. Bu konuda özeleştiri vermemiz gerekirse, dengbêjliğin asıl ustaları kadınlardır. Ayşeşan, Xanazezê gibi çok önemli kadın dengbêjler olmuştur. Kadınlar, ninni söylerken, ağıt yakarken, ağıtlarını ve duygularını dengbêjlikle dile getirmiştir. Bu kültürün yaşaması ve devam etmesi için kadınların da dengbêjliği yaşatması gerekmektedir,” dedi.
(Serhat News/ İdris Yılmaz)
