Halkların Demokratik Partisi HDP Van Milletvekili Lezgin Botan KOSGEB'in esnafa verdiği faizsiz kredi ödemelerinde yaşanan mağduriyetlere ilişkin Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü tarafından yanıtlaması istemiyle soru önergesi verdi. Botan, soru önergesinde şu ifadelere yer verdi:
Türkiye’de siyasal belirsizliğe bağlı olarak ekonomide ortaya çıkan sorunlarla birlikte küçük ve orta ölçekli birçok işveren kepenk kapatmıştır. Basına da yansıdığı üzere Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu’nun verilerine göre 2016’nın tamamında 101 bin 614 esnaf işyerinin kapısına kilit vurmak zorunda kalmıştır. Bu sayı 2015’te 97 bin 715 civarında olmakla birlikte yılın son çeyreğinde her ay 10 bin esnafın kepenk kapatmasıyla sonuçlanmıştır. Dolayısıyla yurtiçi ve yurtdışında sürdürülen politikaların sonucunda esnaf sayısında azalma yaşanırken işsiz sayısı da 2016 yılı Aralık döneminde geçen yılın aynı dönemine göre artarak %12.7’ye yükselmiştir.
Ülke genelinde yaşanan ekonomik krizden en çok dezavantajlı bölgeler etkilenmiştir. Özellikle coğrafi konumu ve ticaret potansiyeli yüksek olmasına rağmen Van’daki esnaf da bu süreçten etkilenmiştir. Dolayısıyla Van’da 23 Ekim – 9 Kasım 2011 depremleriyle başlayan ekonomik krizden sonra küçük ve orta ölçekli esnaf her ne kadar çözüm süreciyle birlikte toparlanmaya başladıysa da bu olumlu hava 7 Haziran 2015 seçimleri ertesinde devreye sokulan güvenlik konseptiyle dağılmıştır. Güvenlikçi yaklaşım Van’da kültür turizmini de sıfırlarken ilan edilen OHAL ve çıkarılan KHK’lar da Van ekonomisini olumsuz yönde etkilemiştir.
Halkın alım gücünün zayıflamasına bağlı olarak iş yapamaz hale gelen esnaf buna rağmen kira, KDV, elektrik, su parası, çöp vergisi, tabela vs. olmak üzere birçok vergi ödemektedir. Sürekli devlete ve bankalara borçlanan esnaf ya işçisini çıkarmakta ya da icralık olmamak için kredilere ihtiyaç duymaktadır. Bu anlamda Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) tarafından esnafa sağlanan destekler önemlidir. Tabii her ne kadar KOSGEB, rekabet gücünü arttırılıp ekonomik büyümeye katkı sunulmasını amaçla da destek kredilerine daha çok borç ödemek amacıyla başvurulduğu gerçeği vardır. Bu nedenle “2017 Yılı KOSGEB Sıfır Faizli İşletme Kredisi Faiz Desteği” Van’da esnaf tarafından olumlu karşılanmıştır.
Bunun üzerinde Van’da binlerce Van esnaf, 50 TL’ye kadar verilen faizsiz krediden yararlanabilmek amacıyla başvuru yapmıştır. Buna rağmen faizsiz kredi desteği, esnafın karşısına çıkarılan “Mali uygunluk yok” ve “Vergi-SGK borcunuz var” zorluklar nedeniyle hüsranla sonuçlanmıştır. Dolayısıyla Esnafın destek kredisine en çok vergi borcu ödemek ve icradan kurtulmak için ihtiyaç duyduğu halde KOSGEB’in esnafı bankaların insafına bırakmasından dolayı birçok yurttaşımız mağdur olmuştur.
Bu bağlamda;
1 - 2017 yılında “KOSGEB Sıfır Faizli İşletme Kredisi Faiz Desteği” programına yapılan başvuru sayısı kaçtır? Başvuruların iller bazındaki dağılımı nedir?
2 – Bu program kapsamında yapılan başvurulardan kaçı reddedilmiştir? Reddedilen başvuruların illere göre dağılımı nedir? Başvurular neden reddedilmiştir?
3 – Verilen kredilerin “Yandaş esnaflara” verildiği iddiaları doğru mudur? Bunun önüne geçilmesi amacıyla alınan tedbirler nelerdir?
4 – Söz konusu programa yapılan başvurular, bankalar tarafından “Mali uygunluk yok” ve “Vergi-SGK borcunuz var” gibi gerekçelerle reddedilmektedir. Bu mağduriyetin giderilmesi amacıyla herhangi bir çalışma başlatılacak mıdır?
5 – Dosyaları KOSGEB tarafından onaylanmasına rağmen bankaların öne sürdüğü şartlardan dolayı mağdur olan esnaflar, destek kredisinden nasıl yararlanacaktır?
6 – 2011 depremi ve çatışmalı sürece bağlı olarak Van’da büyük sorunlar yaşayan esnafa yönelik herhangi bir çalışma yürütülmekte midir? Yürütülüyorsa bunlar ne tür çalışmalardır?
