Yüzyıllık dostluğun bir göstergesi olan Türkiye-İran dostluğu ticaretten ve ekonomik ilişkilerde ne yazık ki istenilen seviyede değil. Ancak turizm açısından her defasında İranlıların ilk tercihi ya da gidiş güzergahı Van oluyor. Van’ı da sevdiğini ifade eden İranlıların Van’dan beklentileri de var...
Son yıllarda Van’a akın akın gelen, kentin ekonomisine can suyu olan İranlılar kentin turist rakamlarına katkı sunmaya devam ediyor. Geçtiğimiz yıllara oranla ziyaretlerini iyice sıklaştıran İranlılar en çok alışveriş için geldiği kentte artık daha çok zaman geçirip farklı etkinlikler de yapmak istiyor. Şimdiye kadar İstanbul, İzmir, Antalya gibi kentlere giden ve turizmde Van’ı tercih etmeyen İranlılar artık Van’ı da bir turizm destinasyonu yapmak istiyor. Fakat bu noktadaki eksiklikler Van’ı daha büyük bir cazibe merkezi yapmaktan alıkoyuyor. Van’da kendileri için hiçbir konser ve benzeri etkinlik düzenlenmeyen, kendi eğlencelerini kendileri tertipleyen İranlılar, taleplerini Şehrivan aracılığı ile iletirken birbirinden önemli konularda Van için yol haritası çizdi. Van’da sadece alışveriş yapmak istemediklerini söyleyen İranlılar, konserler, tarihi ve turistik geziler, daha çok plaj, yerel yemekler gibi önemli konularda talep iletti. 31 Ağustos’ta ünlü bir İranlı sanatçının Van konseri ile alışkanlığın bozulması beklenirken İranlılar bu noktada yerel yönetimlerden de benzeri etkinlikleri bekliyor. Peki, Van’da kim ne yapıyor, İranlılar Van’da başka neler istiyor? İşte o sorunun cevabı…
İRANLI FAST FOOD DEĞİL YÖRESEL YEMEK İSTİYOR
Gazetemize açıklamalarda bulunan İranlı ev kadını Elaheh Asa, Van’a son olarak 2011 yılında geldiğini söyledi. Van’ın tam bir metropol şehre döndüğüne vurgu yapan Asa, Van’da yemek konusunda talep ileterek: “Daha önce Van’da yemek yediğimiz zaman yereldeki restoran ve diğer kafe tarzı alanlarda yemek yiyorduk. Son zamanlarda bunun sayısı çok azaldı. Ben Van’a geldiğim zaman Van’ın yöresel yemeklerini yemek istiyorum. Ancak Van’da AVM açıldıktan sonra hepimiz AVM’ye gidiyoruz ve her yerde yenilen yemekleri yiyoruz. Ben daha çok buranın yerel esnafı olan insanların yanında yemek yiyip onlarla sohbet etmek istiyorum. Van’ın bu anlamda yemek değerleri daha fazla ön plana çıkarılmalı” dedi.
VAN ARTIK İRAN’IN BİR KENTİ GİBİ
Asa esnafa çağrıda bulundu ve ekledi: “Ben Van’a geldiğim zaman kendimi hiç yabancı hmiyorum. Sanki İran’ın başka bir şehrine gitmiş gibi hissediyorum. Bu da buradaki insanların bize sıcak kanlı davranmasından kaynaklanıyor. İnsanlar bize karşı çok sıcak kanlı. Özellikle yerel esnafa gidip alışveriş yaptığımızda çok memnun ayırılıyor. Diğer büyük firmalarda bu sıcaklık yok. Bu yüzden de Van’ı ve insanını çok seviyoruz. Ancak bir talebimi de var. Özellikle bayramlarda ve diğer tatillerde yerel esnaf işyerlerini kapatmasınlar. Sadece büyük firmalar kaldığı zaman hiç huzurlu olmuyoruz. Biz Van esnafını tercih etmek istiyoruz.”
İRANLILAR DA YEŞİL ALAN KONUSUNDA DERTLİ
Van’ın yeşil alan ve park sorununa İranlılarda dikkat çekti. Asa, park ve yeşil alanın az olduğunu söyleyerek, “Van’ın en büyük sorunu bana göre park ve yeşil alan sorunudur. Van’da çok az sayıda park var. İnsanların dinlenebileceği, soluklanabileceği çok fazla alan yok. Van’da parkların ve yeşil alanların yapılması gerekiyor. İnsanlar dışarıda gezdiği zaman bir ağacın altında oturup dinlenmek istiyor ancak bu imkan çok fazla yok. En son 2011 yılında geldiğimi söyledim. Bundan sonrada sürekli geleceğim. 6 yıllık bir aradan sonra Van’ı güzel gördüm. Antalya, İstanbul ve diğer şehirlerdense bana göre Van insanı, doğası ve diğer varlıklarıyla çok daha güzel. İran’a gittiğim zamanda arkadaşlarıma Van’a gelmeleri adına tavsiyede bulunacağım.” Şeklinde konuştu.
SHAMSHİRY: KONSER YAPILMASINI İSTİYORUZ
Şehrivan’a konuşan Sanaz Shamshiry isimli İranlı hemşire ise Van’da konserler yapılmasını istediklerini söyledi. Shamshiry şöyle konuştu: “Van’da çok güzel bir plaj yapılmış. Ancak bu plaja gitme konusunda sıkıntılar var. Arabanız olmadığını zaman ne yazık ki plaja kolay bir şekilde gidemiyorsunuz. Bunun dışında ben Van’da konserlerin yapılmasını istiyorum. Yakında bir tane yapılacak ancak İranlı sanatçı getirilecek. Biz İranlı sanatçılardan çok, Türk sanatçıların Van’da konser vermesini istiyoruz. Murat Boz, Hadise, Tarkan gibi isimler Van’da konser verirse çok güzel olur.”
OTEL SAYISI ARTMALI!
Van’da yeni eğlence mekanlarına ve oteller ihtiyaç olduğunu söyleyen Shamshiry, “Van’da alışverişimizi çok rahatlıkla yapabiliyoruz. Ancak eğlence anlamında çok iyi mekanlar yok. Eğlencenin yanı sıra turizm anlamında da eksiklikler var. Evet, bir plaj var ancak sadece plajla bitmemeli. Var olan bir havuz var ancak yeterli değil. Yeni plajlara ve havuzlara, daha güzel eğlence mekanlarına ihtiyaç var. Van bizim için sadece bir alışveriş kenti olmaması gerekiyor. Biz Van’a geldiğimizde en az 1 hafta burada kalmamız gerekiyor diye düşünüyorum. Kalmak dedim. Kalmak için yeni otellere de ihtiyaç var. Böyle zamanlarda otellerde yer kalmıyor ne yazık ki.” Dedi.
SHAMSHİRY: VAN’DA BÜYÜK DEĞİŞİM OLDU
Van’da değişimlerin olduğunu söyleyen Shamshiry son olarak şunları kaydetti: “Van’da bizim paramızı bozduracak sizin de dediğiniz şekliyle döviz sayısı çok fazla. Bu da bize bir avantaj sağlıyor. Ancak işlek caddelerde bu kadar fazla dövizlerin olmaması gerekiyor. Ben uzun zamandır Van’a gelmiyordum. İstanbul ve Antalya’ya gidiyordum. Bu yıl Van’a gelmeyi istedim. Gelmemdeki en büyük etken ise Van’ın değişimi oldu. İnsanlar bana anlattı. Sizin Van’daki yöneticilerin İran’a gelip Van’ı anlattılar ve tanıtımlar yaptılar. Bende bunu çok sevdim. Van’da büyük değişim olmuş. Bundan sonra Türkiye’deki ilk adresim Van olacak.”
SADEGHPOUR: ALIŞVERİŞİN ÖTESİNE GEÇEMİYORUZ
Taleplerle ilgili gazetemize konuşan İranlı turizm yetkilisi Mehdi Sadeghpour, en büyük sorunun kendileri ile ilgilenecek bir muhatabın olmadığını söyledi. Sadeghpour, “Buraya gelmesine geliyoruz fakat alışveriş yapmanın ötesine geçemiyoruz. Şehir içerisinde bizimle ilgilenecek yetkililer bulamıyoruz. İranlıların en büyük taleplerinin başında plaj geliyor. Van’da bir plaj var fakat İranlılar bu plaja Vanlılar gibi rahat erişim sağlayamıyorlar. Çünkü İranlılar için Van her ne kadar yabancı bir yer olmasa da şehir merkezine uzak noktalara ulaşım sağlarken sıkıntılar yaşanabiliyor. Örneğin plaja gidip yüzmek isteyen bir İranlı turist şehir merkezinden kalkıp plajın olduğu bölgeye ulaşım sağlayamıyor. Zaten o noktaya kadar giden toplu taşıma araçlarının varlığından söz etmek mümkün değil. Varsa da bu ulaşım imkânlarına yabancı bir turist rahat erişim sağlayamaz.”
“İRANLILARA FARKLI YAKLAŞILMALIDIR”
Esnafa da seslenen Sadeghpour farklı yaklaşım beklediklerini söyledi. Sadeghpour son olarak, “Yetkililer turistler ile Vanlı vatandaşlar ile ilgilendiği gibi değil daha farklı yaklaşmalılar. Bu farklılığı bize htirmeliler. Çünkü biz Van’a geldiğimizde burayı tanımak doğal güzelliklerini, yaşantısını, eğlence imkânlarını tatmak istiyoruz. Ama bunu Vanlılar gibi rahatça yapamayız. Bizim için buradan plaja, Akdamar’a, Edremit’e, Ayanis’e gidecek araçlar tahsis edilmesi lazım. Bunu yapmanın Van’daki yetkililer için pek de zor olacağını zannetmiyorum. Bununla birlikte İranlılar konusunda benimsenen tutumun değişmesi lazım. Biz Vanlıları misafirperverlikleri ile tanırız. Umarım yetkililer de bunu göz önünde bulundurur ve hem güvenlik önlemi açısından hem de bizim şehirde yapabileceğimiz ziyaretler açısından gerekli imkânları sağlarlar.” Diye konuştu.
YEŞİLAĞAÇ: EKONOMİK DEĞERLERİ VAR
Royal Berk Otel Yetkilisi Reşat Yeşilağaç ise yapılması gerekenler ile ilgili şunları kaydetti: “İranlıların Van’a gelmesi önemlidir. Bizimde bunun değerini bilmemiz gerekiyor. Ben otelimde İranlıları ağırladığımda bazen yer kalmıyor. Yine de İranlı misafirlerimizi mağdur etmemek adına evimde ağırlıyorum. İranlıların bizim için ekonomik anlamda büyük bir değeri var. Bizimde, herkesin de bu bilinçte olması gerekiyor. Konserler, eğlenceli etkinlikleri ve buna benzer çalışmalar İranlılar için yapılmalıdır. 31 Ağustos’ta bir konser düzenlenecek ve İranlı bir sanatçı burada sahne alacak. Bu önemli bir şeydir. Buna benzer etkinlikler her zaman olması gerekiyor.”
YATAK KAPASİTESİ DE YETERSİZ
Van Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Necdet Takva Şehrivan’a yaptığı açıklamada, Ticaret ve Sanayi Odasının 2014 yılından bu yana İranlıların Van’da tutmak için canla başla çalıştığını dile getirdi. Takva, yapılan çalışmalar sonucu bir ışığın yakıldığına vurgu yaparak, “Mum yakılmıştır. Bu ışığın daha geniş çevrelere ışık yayabilmesi için Van’da 7’den 70’e herkese görev düşmektedir. Van’da 7 bin yatak kapasitemiz var. Biz Van’da 7 binin dışında kimseyi konaklatamayız. Günü birlik gelip gidenlerle belki bu sayı artabilir. Ama ilk 3 aya baktığımız zaman Kapıköy’den 150 bin İranlının giriş yaptığını biliyoruz. Elbette bu insanların tamamımı şehirde tutmamızın bir şansı yok. Gelenler burada bir süre kalıp daha sonra ya başka şehre gidiyor ya da ülkelerine geri dönüyorlar.” Diye belirtti.
“İHTİYAÇLARI İYİ ANALİZ ETMELİYİZ”
Ülkemize giriş yapan İranlı ve diğer yabancı turistlerin daha güvenli ve rahat vakit geçirmelerini sağlayacak bir akla ihtiyaç olduğuna dikkat çeken Takva, “Bu akıl sadece Ticaret ve Sanayi Odasının hayata geçireceği bir şey değil. Herkesin samimiyetle ortaya koyması gereken bir yaklaşım olmalı. İranlıların ihtiyaçlarını iyi analiz etmemiz gerekiyor. Anketler yaptık. YYÜ ile birlikte anket çalışması yaptık ve taleplerini dile getirmelerini sağladık. Sizin de yaptığınız sokak röportajlarında sıkıntılarını ve taleplerini dile getiriyorlar. Bundan sonrası kentin yetkililerine kalıyor. Talepleri hangi kurumu ilgilendiriyorsa o kurum hemen devreye girecek ve taleplerini gerçekleştirecek. Bizden de bir şey istiyorlarsa biz de hemen yapacağız.” İfadelerini kullandı.
TAKVA: VAN’A SAHİP ÇIKMASI LAZIM
Depremden sonra ekonomik krizin aşılmasındaki en önemli etkenin İranlılar olduğunu söyleyen Takva, “Onlar bizim hayatımızın bir parçası haline geldiler. Onlar sayesinde yerel ticaretimiz canlandı. Bölgenin ve Türkiye’nin ekono0misine katkı sağladılar. Batı şehirlerine gitmek isteyenler Van üzerinden gidiyor. Aslında bütün Türkiye’nin Van’a sahip çıkması lazım. Ama öncelikle Van’ı yönetenler Van’a sahip çıkmalı. Bu ışık yakılmıştır ve bu ışığın ‘Geş’ edilmesi için herkesin elini taşın altına koyması şart. Bu ışık gittikçe büyüyecek. Çünkü yatırımcıların da gözü buraya kaymaya başladı. İranlılar burada yatırım yapmak için girişimlerde bulunmaya başladı. Bu bizim için bir nimet. Bunu sürdürülebilir kılmamız şart. Buraya gelen İranlıları burada tutmak kolay değil. Çünkü yeteri kadar yerimiz yok. Ama özellikle burada kalanlar için özel günler yapmamız gerekiyor. Alışveriş günleri olsun, festivaller olsun ve benzeri çalışmalar yapmamız gerekiyor. Geçtiğimiz gün Antalya’dan bir firma arada İranlılar için konser vereceğini söyledi. İranlı sanatçıları Van’da sahneye çıkarmak için bir çalışma yapıyorlar.”
EMNİYET MÜDÜRÜNDEN ÖRNEK HAREKET
Bundan sonra işin talepleri sağlayacak aktörlere düştüğüne vurgu yapan Takva, “Örneğin Van Gölünde tekne ile gezmek mi istiyorlar, tekne sahipleri bu konuda bir çalışma yapacak. Onlara Van’ı sevdirmek için farklı çalışmalar içinde olmamız lazım. Örneğin adayı temiz tutmamız ve ışıklandırmamız gerekiyor. Ayakbastı parası alınmasın örneğin. Bizimde çağrımız yetkililere üstlerine düşen ne varsa yapmaları. Örneğin geçenlerde emniyet müdürümüz talimat verdi yanlış park eden İranlı araçları çekmeyin diye. Bende kendisine teşekkür ediyorum. Ona düşen oydu o da onu yaptı. Trafikte İranlıların hayatını kolaylaştıracak tedbirler alalım diye talimat verdi. Kendileri üzerine düşeni yapıyor, yarın öbür gün bir sıkıntı olsa kendisine iletiriz. Nihayetinde hepimiz bu şehrin yönetiminde ve gelişmesinde rolü olan kişileriz. Ben burada İranlı tüccarlar için ofis açmışım ve Farsça kurs veriyorum. Ben üzerime düşeni bu şekilde yapıyorum. Daha fazlasını yapmamız gerekiyor.” Diye konuştu.
TAKVA: BEKLENTİLERİMİZ VAR!
Takva, konuşmasını şu sözlerle tamamladı: “Talepler doğrultusunda çalışmalar yapılmalı. Örneğin Edremit Belediyesi plaj konusunda bir çalışma yaptı. Bunu daha da geliştirmek gerekir. Tuşba’dan ve İpekyolu’ndan bu tarz çalışma için beklentilerimiz var. Örneğin İranlıların plaja gitmesi için araçlarda indirime gidilmeli. Toplu taşımada indirime gidebilir. Yasalar izin verdiği doğrultuda gerekli çalışmalar yapılmalı. Herkesin üzerine düşen görevler var ve biz üzerimize düşeni yapacağız. Kentimizi ön plana çıkaracak kimler varsa üzerine düşeni yapmalı herkes. Van’a gelen İranlılar mutlu ayrılmalı ve gittikleri yerde bizi güzel anlatsınlar ki devamı daha iyi bir şekilde gelsin.”
Kaynak: Şehrivan Gazetesi Meral Yıldız/ Önder Altınal
