Türkiye'de milyonlarca seçmen 31 Mart’ta sandık başına giderek 5 yıl boyunca görev yapacak yerel yöneticileri belirledi. Seçimlerde binlerce asker ve polisin Kurdistan kentlerindeki sandıklara taşınması, birden fazla oy kullanılması gibi ihlallerle karşılaşılmasına rağmen Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti), 3’ü büyükşehir, 7 il, 58 ilçe ve 10 belde olmak üzere 78 belediye kazandı. Partinin kazandığı Riha’nın Curnê Reş (Hilvan) ilçesinde seçimlerin yenilenmesine karar verilirken, sonuçlara itirazda bulunulan Bedlîs’te oy sayımına devam ediliyor.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ise, başta İstanbul olmak üzere kimi kentlerde Kürt seçmenlerin desteği sonucunda 1977 genel seçimlerinden sonra ilk kez sandıktan birinci parti olarak çıktı.
Seçimde en büyük hezimeti yaşayan ise AKP iktidarı oldu. İstanbul ve Ankara’yı yeniden kazanmak isteyen parti, daha önce yönettiği bazı büyükşehir ile il ve ilçe belediyelerini kaybetti.
Ortaya çıkan bu seçim sonuçları ile birlikte en çok tartışılan Wan Büyükşehir Belediyesi Eşbaşkanı seçilen Abdullah Zeydan'a kurulan "siyasi pusu" oldu. DEM Parti adayı Zeydan’ın daha önce mahkeme kararıyla iade edilen memnu hakları, seçimlere iki gün kala geri alınarak mazbatası sandıktan ikinci çıkan AKP’ye verilmek istendi. Ancak Wan halkının direnişi sonucunda YSK kararıyla bundan dönüldü.
Ancak bu durum seçimlerde kaybeden AKP iktidarının yeni dönemde izleyeceği siyaseti dair de kimi ipuçlarını verdi.
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Onursal Başkanı Ertuğrul Kürkçü, yerel seçim sonuçlarını ve bunun önümüzdeki dönemde siyasal alanın bütününe olası yansımalarına dair MA’ya konuştu.
‘SEÇİM SONUÇLARI YENİ BİR İKLİM YARATTI’
Ertuğrul Kürkçü, ortaya çıkan seçim sonuçlarının hem Kürt halkının baskı ve zulümden kurtuluşu doğrultusunda hem de Türkiye halklarının demokrasi ve toplumsal haklar çerçevesinde ileriye doğru bir adım atması için “elverişli yeni bir iklim yarattığını” dile getirdi.
Secim sonuçlarının AKP-MHP-Ergenekon kalesinde kocaman bir gedik açtığını söyleyen Kürkçü, “Şu andan itibaren AKP rejimi 2019 yerel seçimlerinden de ötede tek ayağının üzerinde kalmıştır. Yani devletten başka hiçbir dayanağı yoktur, milletle bağı koparılmıştır” dedi.
Kürtçü, bu tablonun çok önemli bir gelişme olduğunu vurgulayarak, “Siyasi sonuçlarının önümüzdeki dönemde devşirileceği, yeni bir konsensüsün ortaya çıkacağı büyük bir gelişme için çok elverişli bir imkân yarattı. Muhalefetin tüm kanatlarının birbirine bakabileceği bir zemin oluşturdu” ifadelerinin kullandı.
‘KURDİSTAN’DA ZALİMANE BİR SEÇİM MÜHENDİSLİĞİ GERÇEKLEŞTİ’
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın söylemlerinin aksine seçimlerin demokrasiden uzak bir zeminde gerçekleştiğini belirten Kürkçü, bu durumun özellikle Kurdistan kentlerinde ayyuka çıktığına işaret etti. Kürkçü, “Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi, Türkiye'ye özellikle bu yerel seçimler öncesi 26 üyeden oluşan bir delegasyon gönderdi. Bu delegasyon birkaç gün önce sonuçları açıkladı ve ‘yerel seçimlerin ancak kısmen demokratik bir zeminde yapıldığı söylenebilir’ dedi. Yani 10 üzerinden ancak 5 alabileceğini söyledi. Ki doğrusu en küçük bir ihlal bile birden çok puan götürmeliydi. Kürdistan'a baktığımız zaman korkunç, zalimane bir seçim mühendisliğinin gerçekleştiği o kadar net ki. Adaylık ilanından propaganda sürecine, seçim kütüklerinin hazırlanmasından oy kullanmaya, oyların sayılmasına, sonuçların il ilçe ve YSK’ye aktarmasına kadar her noktada hile, hurda, zulüm, alçaklık vardı. Bu yüzden buna büyük başarı diyorum. Mesela İstanbul koşullarında bu sonuçları elde etmek bu kadar büyük marifet sayılmaz. Çünkü seçim sahasıyla uğraşmıyorsunuz, gidiyorsunuz okula oyunuzu kullanıyorsunuz. Kimse size silah doğrultmuyor ve size ‘sandığa gitme, öldürürüm’ demiyor. Ama Kurdistan’da 3 milyona yakın insan bu şekilde oy kullanmak zorunda kaldı. Bu korkunç bir durum” diye konuştu.
‘DEM PARTİ BÜYÜK BİR BAŞARIYA İMZA ATTI’
İktidarın seçim sonuçlarını değiştirmeye yönelik tüm girişimlerine rağmen DEM Parti’nin özellikle Kurdistan kentlerinde büyük bir başarıya imza attığını söyleyen Kürkçü, Kürdistan’daki başarının DEM Parti’nin genel başarısının kaynağını oluşturduğu belirtti.
Kürkçü, bu durumu şöyle açıkladı: “Hakikaten büyük bir başarıdan söz ediyoruz. 2014 yerel seçimlerinden bu yana üçüncü yerel seçime girildi ve Kurdistan’da her seferinde daha büyük bir haksızlık ve zalimlikle başa çıkılması gerekti. Türkiye'nin her tarafından tabur tabur asker getirilip oy kullandırıldı. Fakat bütün bunlara rağmen 2019 yerel seçim sonuçlarının daha ilerisine gitme imkânı buldu parti. Tablo genel olarak Kurdistan’da hem 2019 yerel seçimleri hem 2023 genel seçimlerinin bir adım ilerisine geçti.
Partinin batıdaki stratejisine baktığımızda ise, halk partinin hattını dakik ve herkes için anlaşılabilir kılamadığı her yerde AKP karşısındaki en güçlü cepheye yığınak yaptı. Bir bütün olarak baktığımda Kürt seçmenin ‘kent uzlaşısı’ yapılan her yerde olması gereken şekilde oyunu kullandığını, bu uzlaşının olmadığı yerlerde diktatörlüğün karşısındaki en güçlü adaya cephesini çevirdiğini ama partiye en sıkı sıkıya bağlı olanların da oylarını partinin gösterdiği aday istikametinde kullandığını gördük.
Neticede asli amacı Erdoğan rejiminin tek ayak üstünde kalması olan siyasi irade gerçekleşmiş oldu.”
‘CHP’DE DEĞİŞİM DİNAMİKLERİ HAREKETE GEÇTİ’
Yaratılan bu yeni iklimin oluşmasında DEM Parti’nin yanı sıra muhalefet kanadının da önemli bir rol üstlendiğini ifade eden Kürkçü, ortaya çıkan sonucun bu durumu doğruladığını kaydetti.
“CHP’deki değişim dinamiklerinin bu seçimde harekete geçtiği” görüşündeki Kürkçü, şunları ekledi: “Bu seçim sonuçlarına baktığımızda ya da seçimde takip edilen tarzı izlediğimizde doğrusu mütedeyyin, milliyetçi, muhafazakâr, merkezci, liberal, sosyalist ya da demokrat ve Kürt devrimci kesimlerle diyalog kurabilecek bir kabiliyet kazanmış olduklarını görüyorum. İstanbul’da belli ilçelerde ve başka kentlerde DEM Parti ile girdikleri kent uzlaşısı başlı başına bir gösterge sayılabilir. Öte yandan Kurdistan’da herhangi bir biçimde DEM Parti’nin önünü kesecek ataklara kalkışmaktan uzak durmaları bir sağduyu göstergesidir. Diğer yandan emekçilere, kadınlara yönelik siyasetleri ve nihayet mütedeyyin kesimlere yönelik siyasetleri bakımından çok ayrıntılı düşünülmüş bir stratejiyle ilerlediklerini görebiliyorum. Tabii öte taraftan AKP’den, bu diktatörlükten bıkmış olan sağ kanat seçmenin oluşturduğu dalganın kendisini de değerlendirmeyi ihmal etmeyelim.”
‘İKTİDARIN BAŞARISIZLIĞININ NEDENİ KÜRT DÜŞMANLIĞI!’
DEM Parti ve CHP’nin seçimde elde ettiği başarı karşısında iktidarın ise tam tersine başarısız bir sonuç elde ettiğini söyleyen Kürkçü, bu başarısızlığın iktidarın devam ettirdiği Kürt düşmanlığı ve savaş politikalarıyla doğrudan bağlantılı olduğunun altını çizdi.
Kürkçü, “Özellikle son 15 yıldır kirli savaşın sanki AKP iktidarıyla ortadan kalkmış gibi göründüğü dönemde devlet, Kürtlerle savaşı bir meslek haline getirenlerden bir katiller ordusu kurma stratejisini geliştirdi. Tayyip Erdoğan savaşın çapını genişlettikçe Suriye’de, Irak’ta, Batı ve Güney Kurdistan’a yaydıkça çok daha fazla gücü mobilize etti ve bunun sonucunda da sıradan erler arasında kayıplar arttıkça, halk arasında da infial artmaya başladı.
‘SAVAŞ, ERDOĞAN AİLESİ’NİN KAZANDIĞI İKTİSADİ BİR MEKANİZMAYA DÖNÜŞTÜ’
İkincisi ekonomi yönetiminin denklemi açık; Kaynakları tereyağına mı, yoksa topa mı yatıracaksınız? Tayyip Erdoğan bütün kaynakları topa, yani silaha yatırdı ve silah endüstrisinin başına da kendi akrabalarını geçirdi. Aslında savaş bir yandan Tayyip Erdoğan ve ailesinin atılan her mermiyle, uçurulan her SİHA’yla kazandığı bir iktisadi mekanizmaya dönüştü. İnsanlar bu şekilde savaş üzerinden soyulduklarını, savaşın bütün sonuçlarıyla yüzleştiklerini ama bu endüstriden asla nemalanmayacaklarını ve yoksulluklarının durmaksızın arttığını görünce hem bu rejim karşısında vaziyet aldılar hem de rejimin bütün milliyetçilik ve din propagandası da tersine döndü” dedi.
Kürkçü, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın iktidar kanadında ortaya çıkan başarısızlığa rağmen seçim gecesi yaptığı konuşmaya da dikkat çekti. Erdoğan’ın o konuşmasının Kürt sorununa dönük savaş politikalarında ısrar edileceğini gösterdiğini belirten Kürkçü, Kürt halkının ise, Erdoğan’ın aksine Kürt sorununun demokratik bir temelde çözüme kavuşturulması konusunda ısrarlı olduğunu ve bunun da ancak PKK Lideri Abdullah Öcalan’a dönük tecridin kaldırılmasıyla sağlanabileceği inancını taşıdığını ifade etti.
‘ÖCALAN’A ÖZGÜRLÜK’ TALEBİ SANDIĞA YANSIDI
Kürt halkının bu talebini sandığa da yansıttığını belirten Kürkçü, “Kürt halkı barışın en önemli alameti olarak Öcalan’ın ifade özgürlüğünün iade edilmesini bekliyor. Bu son derece sağlıklı bir tepki. Çünkü şunu herkes biliyor; Öcalan konuşabildiği zaman genellikle sükûn ve müzakere olur. Öcalan ne zaman konuşamıyorsa, o zaman savaş var demektir. O nedenle barış ve müzakere ortamının açılması açısından bu talep yerli yerindedir. Öcalan, hem Türkiye’ye iade edilmeden önce hem de hapse girdikten sonra Kürt halkının geleceği konusunda en önemli düşünce üretim merkezi gibi çalıştı. Çözüm adına ne varsa önce Öcalan tarafından formüle edildi. O nedenle Türkiye’nin geleceği açısından Öcalan’ın kendi görüşleri ile bir demokratik dönüşüm sürecine ortak edilmesi barışçı bir çözüme ulaşmak için oldukça önemli. Kurdistan’da insanlar seçimlere yüklenirken göz önünde tuttukları şeylerin başında mutlaka bu da vardı. Bu açıdan hem Kürt Özgürlük Hareketinin hem de Kürt halkının demokratik kurtuluşu için çaba gösteren DEM Parti’nin önünde bu konuyu yeni döneme uyarlama mecburiyeti vardır. Çünkü bir önceki dönemden farklı bir Türkiye'deyiz. Buna göre her şeyin gözden geçirilmesi icap eder diye düşünüyorum. Ama şu değişmez: Öcalan artık bir mahpus olarak bütün haklarına sahip olmalıdır. İkincisi de artık mahpus olmamalıdır” dedi.
TÜRKİYE YENİ BİR DİYALOG ÇAĞINA GİRİYOR
Mevcut seçim sonuçlarının ilerleyen süreçte genel siyasette birçok değişim yaratabileceğini belirten Kürkçü, bu konudu şunları söyledi: “Türkiye şimdi yeni bir diyalog çağına giriyor. Özellikle bizim gibi, barış ve halkların kendi kaderini tayin hakkını önceleyen bir politik hat için bu iklim çok elverişli diyebilirim. Ortaya çıkan tabloda demokratik ve özgürlükçü siyasetin alanı genişledi, imkanları çoğaldı, momentumu arttı ve arkasındaki kitle çoğalarak daha çok renkli hale geldi. Bu özgürlükçü politika açısından büyük bir zenginlik.
Ancak ben Erdoğan rejiminin önümüzdeki 4 yılı bu zenginliğin bir özgürlük imkânına dönüşmesini önlemek için değerlendireceğini, baskıcı bir yönelişten vazgeçmeyeceğini, yargının araçsallaştırılmasına son vermeyeceğini düşünüyorum. Örneğin; Abdullah Zeydan’ın Belediye Eşbaşkanlığının engellenmesine dönük girişim, iktidar blokunda açık bir şekilde Kürt halkının iradesine düşmanlık damarının atmaya devam ettiğinin dört başı mamur bir ifadesi olarak okunabilir. Öte yandan Cumhurbaşkanı Baş Danışmanı Mehmet Uçum’un, Abdullah Zeydan’ın mazbatasının iadesi dolayısıyla iktidar blokunun içine yönelttiği ‘not ettik’ tehditlerini göz önünde tuttuğumuzda bu siyasetin iktidar kanadında bir iç gerilimi beslemeye başladığını da görebiliriz.
‘ÜZERİMİZE DÜŞEN SORUMLULUK 2028’DE AKP DÖNEMİNİ KAPATMAK’
Bizim cephemize düşen sorumluluk, Erdoğan’ın kaybedeceği bir büyük seçime girme mecburiyetinde kalacağı şekilde şartları yönetmemiz ve en geç 2028’de AKP dönemini kapatmamızdır. Her şeyi bu akılcılıkla, bu ustalıkla kullanmamız gerekir. Rejim verilen bu işareti anlamamakta ısrar edecektir. O açıdan işlerimiz kolay değil ama şimdi daha güçlüyüz.”
MA/ İbrahim Irmak
