2012 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne kaydedilen ve Anadolu’daki en iyi korunmuş Zeus Tapınağı’na ev sahipliği yapan Aizanoi Antik Kenti’nde kazı ve alan çalışmaları, Pamukkale Üniversitesi Arkeoloji Bölümü koordinatörlüğünde yürütülüyor.
Kazı Heyeti Başkanı Prof. Dr. Elif Özer, antik kentten geçen çayda, Roma döneminde olduğu gibi kayıkların yüzdürüleceği “Aizanoi Penkalas Projesi” çalışmalarında, bir testide, koleksiyonlarda ender rastlanan gümüş sikkeler bulunduğunu belirtiyor.
“Testinin, etrafının üç pişmiş toprak plakayla çevrilerek saklanmak istendiği belirlendi. Testi itinayla kazı ekibi tarafından çıkarılarak kazı deposunda sayım gerçekleştirildi. Sayımda 651 gümüş sikke olduğu ortaya çıktı. Bu sikkelerin tamamının Roma Cumhuriyet döneminin imparatorlarından Augustus devrine ait olduğu belirlendi. Bu gümüş sikkeler, Roma Cumhuriyet döneminin son yüzyılının bir sikke albümü niteliğinde. Son derece özel ve ünik bir koleksiyonu oluşturuyor.”
Gümüş sikkelerden 439 tanesinin, dönemin para birimlerinden “denarius”, 212 tanesinin ise “cistophor” olduğu tespit edildi.
Yüksek rütbeli bir asker tarafından konulmuş olabilir
Prof. Dr. Özer’e göre bu sikkeler, Aizanoi’ye gelen yüksek rütbeli bir asker tarafından konulmuş olabilir.
Kısa süre içinde yaptıkları araştırmalara göre, hepsinin bir arada bulunduğu böyle bir koleksiyonun benzerinin olmamasının, Aizanoi Penkalas buluntusunun ünikliğini iyice artırdığını vurgulayan Özer,
“Bunun dışında bu sikkelerin çoğu, koleksiyonlarda 1-2 adet halinde yer alıp değerleri oldukça yüklü bir meblağ tutmaktadır. Sikkelerin büyük kısmının Güney İtalya darphanelerinde basıldığı gözlemlendi. Son zamanların en özel gümüş sikke buluntusu.”
Haklarında Türkçe ve İngilizce olarak yayın çalışması yürütülen sikkelerin Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde sergilenmeye başlandığını dile getiren Özer,
“Gerek dünyada gerek Türkiye’de yapılan kazılardan elde edilen buluntularla kıyaslandığında, bu özel gümüş Roma Cumhuriyet ve Augustus dönemi sikkeleri, çok özel ve son yüzyılın en önemli buluntu grubundan birini oluşturuyor.”
Aizanoi Antik Kenti
Aizanoi kenti, antik Frigya’ya bağlı olarak yaşayan Aizanitis’lerin ana yerleşim merkeziydi. Zeus Tapınağı çevresinde yapılan kazılarda, MÖ 3.000 yıllarına ait yerleşim izleri açığa çıkarıldı. Helenistik dönemde bu bölge değişimli olarak Bergama’ya ve Bithynia’ya bağlı iken, MÖ 133’de Roma egemenliğine girdi.
Zeus Tapınağı, Stadyum-Tiyatro kompleksi ve Macellum’u ile Roma döneminde önemli kentlerden biriydi. Bir tepe üzerine kurulmuş olan ve şehrin önemli dinsel yapısı olarak görülen Zeus Tapınağı dünyanın en iyi korunmuş Zeus tapınaklarından biri.
Şehrin kuzeyinde 13.500 kişi kapasiteli stadyum ve 20.000 kişi kapasiteli tiyatronun bir kompleks şeklinde yapılması antik dönemde Aizanoi’den başka hiçbir yerde görülmezken, MS 2. yüzyılın ikinci yarısına tarihlenen Aizanoi Macellum’u ise dünyanın bilinen ilk borsalarından biri.(Arkeofili)
