Denny adı verilen birey, Neandertal atalarından kromozomlar almıştı.
Sibirya’daki bir mağarada bulunan küçük bir kemik parçasının, Neandertal annesi ve Denisovalı babası olan Denny adında bir insan melezine ait olduğu ortaya çıktıktan sonra büyük bir heyecan yaratmıştı. Şimdi ise, araştırmacılar aynı mağarada başka insan kemikleri ortaya çıkardı.
Bu keşifler, birçoğu müzelere ve araştırma enstitülerine ait depolarda toz tutmaya bırakılmış, binlerce tanımlanamayan hayvan kemiği ve erken hominin kemiklerini tanımlama araştırmasının bir parçası.
Max Planck Enstitüsü’nden arkeolog Samantha Brown, “Hominin kemiklerini bulduğumuzda çok fazla heyecanlandık. Bulduğumuz her bir parça bile çok önemli. Her biri çok önemli katkı sağlıyor.” diyor.
Denisovalı Mağarası’nda bulunan kemiğin bir hominine ait olduğu düşünülüyor. C: Ian R. Cartwright, 2018
İskelet bulmacası
Arkeologlar, eski insan ve hayvanların kemikleri arasında ayrım yapmakta genellikle oldukça iyidir. Ama net özellikleri olmayan küçük, ufalanmış parçaları tanımlamak her zaman zordur.
Arkeolog Tom Higham, “Bu parçalar genellikle arkeolojik alanlarda bulunan kalıntıların önemli bir bölümünü oluştururlar.” diyor.
Örneğin, Denisova Mağarası’ndaki çoğu kemikler sırtlan gibi hayvanlar tarafından zamanla parçalanmış, gözle anlaşılmayı imkansız kılmış. “Bu yüzden bu kemikler de onlarca yıldır hiçbir şeyde kullanılmadan depoda tutuluyor.”
Ancak bu küçük kemik parçaları bile ait oldukları hayvan grubunu tanımlamak için kullanılabilecek moleküler sinyaller içeriyor.
Kitle spektrometresi ile zooarkeoloji olarak adlandırılan bir teknik kullanan araştırmacılar, kolajeni (bir bağ dokusu oluşturan sert, lifli bir protein) bir kemikten alıp peptidler olarak adlandırılan kurucu birimlerine parçalayabilirler. Daha sonra, bir hominin peptitlerini örneğin bir ayı veya mamut olanlardan ayırt eden karakteristik “parmak izlerini” ararlar.
Denny’ye ait kemik parçası, DNA’sı ayıklanmadan ve dizilendirilmeden önce, 2016 raporunda anlatılan ve bu tekniği kullanarak hominin olarak sınıflandırılan ilk kişiydi.
Ekip o zamandan beri yüzlerce kemiği inceledi ve şu anda analiz ettikleri dört başka hominin türünü belirledi.
Denny adı verilen birey, Neandertal atalarından kromozomlar almıştı. C: Christopher Rynn/University of Dundee
Asya’yı kazmak
FINDER olarak adlandırılan bu projenin amacı, daha fazla hominin kalıntısı ortaya çıkarmak umuduyla, Asya’daki bölgelerde bulunan 40.000 kemik parçasını taramak.
Ekip, şimdi bu kemiğin eski sahibi hakkında daha fazla bilgi edinmek için bilgisayarlı tomografi taramalarını ve kemik parçasından DNA almayı planlıyor. Bu, araştırmacıların, kemiğin hangi hominin grubunun geldiğini belirleme ve Denisova Mağarası’ndan geri kazanılan diğer örneklerle nasıl bir ilişki olduğunu incelemelerini sağlayacak.
Melez Denny’nin akrabası olabilir mi?
Her şeyin mümkün olduğunu belirten Higham, “Burada artık beni hiçbir şey şaşırtamaz.” diyor.
Denisova Mağarası’nın Doğu galerisindeki araştırmacılar. C: Sergei Zelensky, IAET SB RAS
Denisovalı rüyası
Bu sırada, Douka, Brown ve bir avuç gönüllü binlerce daha fazla kemik parçasını taramaya devam edecek.
Şimdiye kadar, bu kalıntılar arasında her 1000 hayvan kemiği için 1 tane hominin kemiği buldular. Bu oran devam ederse, 400 kadar hominin örneği bulabilirler. Araştırmacılar, şimdiye kadar sadece birkaç örnek bulunduğundan, daha fazla Denisovalı keşfetmeye oldukça istekliler.
Avusturalya ve Papua Yeni Gine gibi uzak yerlerdeki modern insanlar bile, genetiklerinde Denisovalı DNA’sının izlerini taşıyor ve bu da antik insanların Sibirya’dan çok daha ilerilere kadar ulaştığını gösteriyor. Araştırmacılar, başka bir bölgede Denisovalı bulmanın, araştırma için gerçek bir kazanç olacağı görüşünde.
Kopenhag Üniversitesi’nde palaeoproteomics uzmanı Enrico Cappellini, takımın bir araya getirdiği şeye hayran olduğunu söylüyor. “Eski insan kalıntıları için bu kadar büyük miktarda malzemeyi çok hızlı ve uygun maliyetli bir şekilde taramanın başka bir yolu yok.”
Londra’daki Doğal Tarih Müzesi’ndeki bir paleoantropolog olan Chris Stringer de aynı fikirde. “Çok sayıda kemik parçasının analiz edilmesi, Denny’nin de gösterdiği gibi ilginç sonuçlar doğuracaktır. Teknik daha yaygın olarak kullanıldığında ve daha fazla örnek ortaya çıktıkça, hem arkaik hem de modern insanların Asya üzerinden yayılması hakkında çok daha fazla şey öğrenebiliriz.”
“Bulmak istediğimiz şey, modern insan ile bir Neandertalin ya da modern insan ile Denisovalının ilk nesil melezi. Keşfedilmeyi bekleyenler orada olabilir.”(Arkeofili)
