HABER MERKEZİ-Kayyım yönetimindeki Van Büyükşehir Belediyesi’nin gelir-gider hesaplarını inceleyen Sayıştay denetçileri, kurulan usulsüzlükler düzenini raporlarıyla ortaya döktü.
Sayıştayın Raporunda şu ifadelere yer verildi:
DETAYLI RAPOR İNCELEMESİ BULGU 1: Banka Kredilerinden Kaynaklanan Borç Tutarlarının Doğru Hesaplarda İzlenmemesi Yapılan kredi geri ödemeleri hatalı şekilde muhasebeleştirilmektedir.2017 bilançosunda bulunması gereken 31.284.850,00 TL'nin hesapta izlenilmemesi, Banka Kredileri Hesabında kayıtlı 125.139.471,24 TL tutarındaki kaydın bir bölümünün ilgili diğer hesaplarda izlenmesi gerekirken bu hesapta izlenmesi ve vadelerine göre borç faizlerin kaydedilmemesi nedeni ile bilgiler gerçeği yansıtmamaktadır.
BULGU 2: Bütçe Emanetlerine Alınan Tutarların Hak Sahiplerine Ödenmesinde 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Hükümlerine Uyulmaması ve "Bütçe Emanetleri Hesabı" ndaki Bilgilerin Gerçeği Yansıtmaması Mükerrer kayıt yapılması ve yapılan ödemenin kayıtlardan düşülmemesi gibi nedenlerle Kurumun 2017 yılsonu bilançosunda Bütçe Emanetleri Hesabında yer verilen 21.684.725,17 TL tutarındaki kayıt gerçeği yansıtmamaktadır.
BULGU 3: Gelirlerle İlgili Alacak Takiplerinin Mevzuat Hükümleri Çerçevesinde Yapılmaması ve Mali Tablolardaki Faaliyet Alacakları Hesap Gruplarındaki Bilgilerin Gerçeği Yansıtmaması Kurum faaliyetlerinden doğan alacakların vadelerine göre ilgili hesaplarda izlenmemesi, takipli alacaklarla ilgili yapılan muhasebe kayıtlarının hatalı olması nedeniyle Kurumun 2017 yılsonu bilançosunda yer verilen; -120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 1.933.333,33 TL, - 121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı 7.241.124,72 TL, -127 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı 11.957.450,75 TL, - 220 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 39.226.666,67 TL, hata içermektedir. Bu nedenle 2017 yılsonu itibarıyla kurum bilançosunda bu hesaplarda yer alan veriler gerçeği yansıtmamaktadır.
BULGU 4: Yapılmakta Olan Yatırımların Mali Tablolara Yansımaması 2017 yılsonu bilançosunda Maddi Duran Varlıklar hesap grubunda yer alan Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabında yer alması gereken 16.475.421,01 TL bu hesaba kaydedilmemiştir. Bu nedenle Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabında yer verilen bilgiler gerçeği yansıtmamaktadır
BULGU 5: Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesaplarının Yanlış Kullanılması ve "Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı"nda Kayıtlı Tutarların Gerçeği Yansıtmaması Bilançoda Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler hesabı 14.086.762,73 TL fazla ve Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar hesabı aynı tutarda eksik yer almıştır.
BULGU 6: Kiralanan Taşınmazlarla İlgili Ödenecek Kira Tutarlarının Vadelerine Göre İlgili Hesaplarda İzlenmemesi Kiralanan taşınmazların kira bedellerinin izlenmemesi nedeniyle Kurumun 2017 yılsonu bilançosunun notlarında yer verilen Gider Taahhütleri Hesabı ve Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabında yer alması gereken 3.519.111,20 TL bu hesaplara kaydedilmemiştir. Bu nedenle 2017 yılsonu bilançosunun notlarında bu hesaplarla ilgili yer verilen bilgiler gerçeği yansıtmamaktadır.
BULGU 7: Taşınmaz Değerleme Ve Envanter İşlemleri İle Taşınmaz Satışlarının Muhasebeleştirilmesinin Mevzuat Hükümlerine Uygun Olarak Yapılmaması Büyükşehir Belediyesi tarafından envanter ve değerlemesi yapılmayan bir taşınmaz % 25’i peşin olmak üzere 12 ay taksitle 17.500.100, 00 TL bedelle satılmıştır. Satışı yapılan arsanın değerleme işleminin yapılmaması ve hesaba kaydedilmemesi nedeniyle bu hesabın alacak bakiyesi yılsonu itibarıyla arsanın satış bedeli olan 17.500.100, 00 TL kadar eksik görülmektedir.
BULGU 8: Van Su ve Kanalizasyon İdaresine Devredilen Yeraltı ve Yerüstü Düzenlerinin Bilançoda Büyükşehir Belediyesi Varlıkları Arasında Gösterilmesi Van Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğüne devredilen boru hatları, su isale hatları ve kanalizasyon hatlarının Büyükşehir Belediyesi Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabında kayıtlı bulunması nedeniyle Büyükşehir Belediyesinin 2017 dönem sonu bilançosunda Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabında yer alan tutar, olması gerekenden 39.791.362,64 TL fazla niteliktedir ve mali tabloların gerçeği yansıtması ilkesini bozmaktadır
BULGU 9: Maddi Duran Varlıklar İçin Amortisman Ayrılmaması Bilançonun aktifinde (-) 10.355.511,20 TL olarak gözüken amortisman değeri maddi duran varlıkların gerçek amortisman değerini yansıtmamaktadır. Kurum bilançosunun aktifinde; Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabında 426.595.401,48 TL ve Binalar Hesabında 155.268.646,94 TL tutarında kayıt bulunmaktadır. Ancak bu hesaplarda yer alan maddi duran varlıklar için amortisman ayırma işlemi yapılmamaktadır. Ayrıca amortisman işlemlerinin kaydedilmesi için amortisman defteri de tutulmamaktadır.
BULGU 10: Taşınmazların tahsis işlemlerinin mevzuata uygun olarak yapılmaması, hibe yoluyla devralınan taşınmazların muhasebe kayıtlarının yapılmaması ve taşınmazların cins tashihinin yapılmaması Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından 2017 yılında alınan kararlar ile hibe olarak alınan ve diğer kamu idarelerine tahsis edilen aşağıda belirtilen taşınmazlarla ilgili hibe ve tahsis işlemleri muhasebeleştirilmemiştir. 1- Mülkiyeti Van Büyükşehir Belediyesine ait imar planında park olarak planlanan İpekyolu İlçesi, Şerefiye Mahallesi Ada 925, Parsel 17’de kayıtlı 1.665,00 m² lik taşınmazın İpekyolu Belediyesine tahsis edilmesi. 2- Büyükşehir Belediyesine ait Tuşba İlçesi, Topaktaş Mahallesinde, 118 ada, 10 nolu parselde kayıtlı taşınmazın 67.000 m²’lik kısmının “Şehitlik” olarak Van Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığına tahsis edilmesi. 3- Erciş İlçesi Ulupamir Mahallesi pafta 14, 810 nolu parselde kayıtlı 2471,10 m²'lik arsa ve 812 nolu parselde kayıtlı 2301,62 m²'lik taşınmazların Büyükşehir Belediyesine Mezarlık yeri olarak hibe yoluyla devrinin kabulü. 4- Büyükşehir Belediyesine ait Tuşba İlçesi Şemsibey Mahallesi Pafta:187 Ada:690 Parsel:3, 4 ve 5, ile Ada:690 Parsel:2 ve 31’de bulunan taşınmazların VASKİ Genel Müdürlüğü’ne Atıksu Arıtma Tesisi yapılması için tahsis edilmesi. 5- Büyükşehir belediyesine ait Tuşba İlçesi Beyüzümü Mahallesi 1135 nolu parselde kayıtlı 14.029,15 m2 ’lik taşınmazımızın tamamı, Edremit İlçesi Süphan Mahallesinde Ada 1026, parsel 119’da kayıtlı 12.908,75 m2 ’lik taşınmazın 4.435,45 m2 ’lik kısmının ve Tuşba ilçesi Akköprü Mahallesi Ada 17, parsel 67’de kayıtlı 63.819,05 m2 ’lik mülkiyetin 10.184,82 m2 ’lik Eğitim-Öğretim amacıyla kullanılmak üzere 25 yıllığına Maliye Hazinesi adına bedelsiz olarak tahsisi işlemi.
BULGU 11: Mal ve Hizmet Alımlarında 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu Hükümlerine Uyulmaması c) Belirli firmalardan yapılan doğrudan temin miktarları önemli büyüklüklere ulaşmasına rağmen alımların açık ihale veya pazarlık usulü kapsamında yapılmaması Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı’nın yaptığı doğrudan alımların toplamı 15.635.404,32 TL’ye ulaşmakta olup doğrudan alımın 10.216.598,69 TL’lik kısmı (% 65,3’ü) 61 satıcıdan yapılmıştır. En büyük doğrudan alımlar iş makinesi ve otomotiv yedek parçası teminidir. Farklı marka araç ve iş makinelerine yedek parça tedarik edildiği için tüm yedek parçaların tek bir tedarikçiden alımı mümkün olmamaktadır. Özellikle Makine İkmal Daire Başkanlığı’nın 5.267.693,35 TL’ye ulaşan mal alım işleri yıllık pazarlık suretiyle yapılabilecektir. Zira üç firmadan yapılan alımların firmasal toplamları sırasıyla 708.961 - 554.096 - 531.593 TL’yi bulmuştur. Makine ve otomotiv yedek parça, bakım, onarım işleri için ise bir başka satıcıya 1.303.532,33 TL ödenmiştir. Bu nedenle ihtiyaçların açık ihale yapılarak karşılanması mümkün görülmektedir.
BULGU 12: Sosyal Yardımlarla İlgili Yönetmeliğin Usulüne Uygun Olarak Yürürlüğe 1-Sosyal İnceleme Formlarında ailenin geliri ile ilgili sübjektif, tamamen beyana dayalı, belgeye dayanmayan bilgiler bulunmaktadır.2- Yönetmeliğe göre talepte bulunanların Van Büyükşehir Belediyesi mücavir alan sınırları içerisinde ikamet etmesi gerekirken bir isteklinin bu şarta uymadığı ve Nüfusa Dayalı Adres Sisteminde başka bir ilde kayıtlı olduğu görülmüştür. Ayrıca ilgili mahalle muhtarı da hatalı ikamet beyanını doğru olarak onaylamıştır.3- İncelenen örneklemlerde doğal afet nedeniyle zarar görüldüğü gerekçesiyle Yönetmeliğe göre 8 emsal (1 emsal net asgari ücretin yarısıdır) yardım yapılması gerektiği kararlaştırılmasına rağmen zarara yol açan şeyle ilgili hiçbir kanıt raporlara bağlanmamıştır.( Sayıştay denetçileri, belediyeye başvuran bir kişiye “doğal afet” nedeniyle yardım yapıldığı, ancak bölgede doğal afetin olduğuna dair tek bir kanıt raporuna yer verilmediğini söylüyor)
BULGU 13: 4857 sayılı İş Kanunu'na Tabi Olarak Çalışan İşçilerin Yıllık İzinlerinin Kullandırılmaması ve Kullanılmayan Yıllık İzin Ücretleri İçin Karşılık Ayrılmaması İşçilerin kullanılmayan ve karşılık ayrılması gereken yıllık ücretli izinlerinin muhasebe kayıtlarına alınmaması nedeniyle bulunması gereken 10.505.175,00 TL hesapta yer almamaktadır.
BULGU 14: Kamuya Olan Taksitlendirilmiş Vergi Ve Sigorta Prim Borçlarının Vadelerine Göre İlgili Hesaplarda İzlenmemesi Büyükşehir Belediyesinin kamu kurumlarına olan ve ilgili kanunları gereği yapılandırılarak taksitlendirilen 123.165.690,62 TL tutarındaki vergi ve sigorta prim borçları vadelerine göre ilgili hesaplara kaydedilmemiştir.
BULGU 15: Mevzuata Aykırı Hizmet İmtiyaz Sözleşmesi Düzenlenmesi Belediye ile hisselerinin %96’sına sahip olduğu Mavi Kent A.Ş. arasında mevzuata aykırı olarak düzenlenen hizmet imtiyaz sözleşmesi kapsamında belediye hizmetlerinde çalışan 346 işçi bulunmaktadır. Mavi Kent A.Ş aracılığıyla belediyede çalışan işçilerin 2017 yılında toplam maliyeti 27.740.947,20 TL olarak gerçekleşmiştir. 2017 yılında Mavi Kent A.Ş’ tarafından işçi hizmetleri dışında büyükşehir belediyesine herhangi bir hizmet ve ekonomik katkı sağlanmamış olmasına rağmen bu şirkete işçi maliyetlerinden 23.981.914,03 TL daha fazla nakit aktarımı yapılmıştır.
BULGU 16: Yol Yapım İşlerinin Ön Projeler Üzerinden Birim Fiyat Teklif Almak Suretiyle İhale Edilmesi ve Mevzuat Hükümlerine Uyulmaksızın İş Artışları Yapılması Nedeniyle Kurum Kaynaklarının Verimli ve Ekonomik Kullanılmaması 1- 2017 yılında yapılan yol yapım ihalelerinin tamamında toplam 858 adet “Menfez yapılması” öngörülmüş ve bu menfezler için toplam 1.961.216,42 TL tutarında yaklaşık maliyet belirlenmiştir. İhale üzerinde bırakılan istekliler tarafından ise bu iş kalemlerine toplam 968.822,00 TL teklif verilmiştir. Ancak bu iş kalemlerinde teklif fiyatları üzerinden 232.200,00 TL, yaklaşık maliyet fiyatları üzerinden ise 400.492,10 TL tutarında imalat gerçekleştirilmiştir. Bu durumda ön projelerde öngörülen imalatın sadece %20,42’si gerçekleştirilmiştir. 2- 2017 yılında ihalesi ve geçici kabulü yapılan 6 adet yol yapım işinde sözleşme imzalanan yükleniciler tarafından bu iş kalemine toplamda 2.700.295,00 TL teklif verilmiştir. Bu iş kaleminde yaklaşık maliyet hesabında belirlenen ihtiyaç miktarının %34,9’u olan 75.887,50 m3 imalat yapılmış olup sözleşme fiyatlarıyla 1.052.917,50 TL tutarında ödeme yapılmıştır. 3- 2017 yılında ihalesi ve geçici kabulü yapılan 13 adet yol yapım işinde toplam 307.695,74 TL tutarında yaklaşık maliyet hesaplanmıştır. İhale üzerinde bırakılan istekliler tarafından bu iş kalemine toplam 3.513.050,00 TL tutarında teklif verilmiştir .Bu iş kaleminde yaklaşık maliyet hesaplarında öngörülen miktarın %110,5’i oranında imalat yapılmış ancak yaklaşık maliyet tutarının 11,4 katı tutarında ödeme yapılmıştır.
DENETİM GÖRÜŞÜ
Van Büyükşehir Belediyesi 2017 yılına ilişkin yukarıda belirtilen ve ekte yer alan mali rapor ve tablolarının, “Denetim Görüşünün Dayanakları” bölümünde belirtilen hesap alanları hariç tüm önemli yönleriyle doğru ve güvenilir bilgi içerdiği kanaatine varılmıştır.
HDP ARAŞTIRILMASINI İSTEDİ
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Van Milletvekili Tayip Temel, Van Büyükşehir Belediyesinde yaşanan tüm usulsüzlüklerin tespit edilmesi ve bir daha yaşanmaması için gerekli tedbirlerin alınması amacıyla meclis araştırması istedi.
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Van Milletvekili Tayip Temel, Van Büyükşehir Belediyesi’nde gerçekleşen borçlanma, ihalelerde yaşanan usulsüzlük, bütçe emanetlerine alma ve ödeme işlemlerinde yapılan yanlışlıklar ile sosyal yardımların amacı dışında kullanılmasına ilişkin Meclis araştırması talep etti. Temel yaptığı başvuruda, DBP belediyelerine kayyumların atandıkları günden bu yana uygulamaya koydukları asimilasyon ve inkârcı politikalarının yanı sıra yolsuzluklar ile gündeme geldiklerini belirterek, belediyede yaşananların yansıdığı Sayıştay raporlarındaki maddeleri tek tek sıraladı.
Temel araştırma önergesinin sonuç bölümünde ise, "Sayıştay denetim raporunda AKP Van Büyükşehir Belediyesi'nde çokça usulsüzlük tespit edilmiştir. Söz konusu bu usulsüzlüklerin soruşturma/kovuşturmanın sağlıklı bir şekilde yürütülmesi ve kamu kaynakların nereye aktarıldığının ve sorumluların açığa çıkarılması amacıyla bir meclis araştırma komisyonu kurulması elzemdir" ifadelerine yer verdi.
