Süryaniler, tarihsel olarak Mezopotamya bölgesine, yani günümüz Irak, Suriye, Türkiye ve Lübnan gibi ülkelerinin sınırları içinde yaşayan bir halktır. Süryani halkı, hem doğal coğrafyalarına hem de diaspora toplumlarına yayılmıştır. Bugün de Süryani halkının önemli bir kısmı, bu coğrafyalarda ve dünya çapındaki çeşitli ülkelerde yaşamaktadır.
1. Mezopotamya Bölgesi (Orta Doğu):
Süryaniler, tarihsel olarak Mezopotamya'nın güneydoğusunda, özellikle Irak, Suriye ve Türkiye'nin güneydoğusunda yoğunlaşmışlardır. Bu bölge, eski Asur Krallığı'nın ve Babil İmparatorluğu'nun topraklarını kapsar. Süryanilerin yaşadığı bazı ana bölgeler şunlardır:
a. Irak:
- Mossul (Musul): Irak'ın kuzeyinde, Süryanilerin yoğun olarak yaşadığı tarihi bir bölge olan Mossul, çok sayıda Süryani ve Asuri Hristiyan topluluğuna ev sahipliği yapmaktadır.
- Ninova Ovası: Süryani Hristiyanlarının geleneksel olarak yaşadığı bir diğer bölge olan Ninova, Irak'ın kuzeyinde yer alır. Karakuş ve Telskuf gibi kasabalar burada yer almaktadır.
b. Suriye:
- Haseke ve Kamışlı: Suriye’nin kuzeydoğusunda yer alan bu bölgeler, özellikle Süryani Ortodoks ve Süryani Katolik Hristiyanları için önemli yerleşim yerleridir.
- Rakka ve Deir ez-Zor gibi şehirlerde de tarihsel olarak Süryani toplulukları yaşamıştır, ancak Suriye iç savaşının etkileri bu bölgelerdeki nüfusları etkilemiştir.
c. Türkiye:
- Mardin: Türkiye'nin güneydoğusunda yer alan Mardin, Süryani Hristiyanlarının önemli bir kültürel ve dini merkezi olmuştur. Mardin, Süryani Ortodoks, Katolik ve diğer Süryani mezheplerinin yaşadığı bir bölgedir.
- Cizre ve Nusaybin: Bu şehirler de, geçmişte Süryanilerin yaşadığı önemli yerleşim alanlarındandır. Ancak, günümüzde nüfusları önemli ölçüde azalmıştır.
d. Lübnan:
- Lübnan’da da Süryani toplulukları yaşamaktadır, özellikle Beyrut’ta ve Beka Vadisi'nde yoğunlaşmışlardır.
2. Diaspora ve Göç:
Süryani halkı, tarihsel olarak bir göç ve diaspora halkıdır. Birçok Süryani, özellikle 20. yüzyılda bölgedeki savaşlar, zorunlu göçler ve dini baskılar nedeniyle çeşitli ülkelere göç etmiştir.
a. Amerika Birleşik Devletleri:
- Özellikle Kaliforniya ve Michigan gibi eyaletlerde büyük Süryani toplulukları bulunmaktadır. Los Angeles, Chicago ve Detroit gibi şehirler, Süryani göçmenlerin yoğun olarak yaşadığı yerlerdir.
b. Avrupa:
- Almanya, Fransa, Hollanda ve İsveç gibi ülkelerde de Süryani toplulukları bulunur. Göçmenler genellikle iş fırsatları ve siyasi nedenlerle bu ülkelere yerleşmişlerdir.
c. Avustralya:
- Sidney ve Melbourne gibi şehirlerde de Süryani göçmen toplulukları bulunmaktadır. Avustralya, yakın dönemde Süryani göçmenleri için önemli bir hedef ülke olmuştur.
3. Süryani Topluluğunun Dağılımı:
Süryaniler, Hristiyanlık inançlarını benimsemiş bir halk olarak, dünya çapında birçok farklı kültüre ve topluluğa dağılmışlardır. Ancak, çoğunlukla şu bölgelerde yoğunlaşmaktadırlar:
- Orta Doğu: Irak, Suriye, Türkiye, Lübnan
- Kuzey Amerika: ABD (özellikle Kaliforniya ve Michigan), Kanada
- Avrupa: Almanya, Fransa, İsveç, Hollanda, Belçika
- Avustralya: Sidney, Melbourne
- Güney Amerika: Brezilya, Arjantin gibi ülkelerde de küçük Süryani toplulukları bulunmaktadır.
4. Süryani Kültürünün ve Dilinin Yaşatılması:
Süryani toplulukları, dünya genelinde yaşadıkları farklı ülkelerde, Süryaniceyi ve kültürel geleneklerini yaşatmaya devam etmektedirler. Ancak, Süryanice'nin her geçen yıl azalan bir dil olması, topluluk için bir kültürel kayıp tehlikesi yaratmaktadır. Süryani kiliseleri, okulları ve dernekleri, bu dili ve kültürü yaşatmaya yönelik çeşitli çabalar sarf etmektedirler.
Sonuç:
Süryaniler, tarihsel olarak Mezopotamya bölgesinde, özellikle Irak, Suriye, Türkiye ve Lübnan'da yaşayan bir halktır. Ancak, bölgedeki savaşlar, göçler ve diğer zorluklar nedeniyle, Süryani toplulukları dünya çapında birçok farklı ülkeye yayılmıştır. Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, Fransa ve Avustralya gibi ülkelerde büyük Süryani diasporaları bulunmaktadır.
