Türk Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliği'ne (TMMOB) bağlı Mimarlar Odası Van Şubesi, İran’ın Xoy kentinde meydana gelen ve Başkale'de 10 kişinin yaşamına yitirmesine neden olan depremin birinci yıldönümü dolayısıyla hazırladıkları raporu açıkladı. Oda binasında yapılan açıklamada Mimarlar Odası Başkanı Barış Kartal konuştu.
TESPİT VAR İNŞAAT YOK
Geçtiğimiz günlerde depremin etkilediği bölgeyi ziyaret ettiklerini aktaran Kartal, depremin hissedildiği Özpınar Mahallesi'nde konteynır kentlerin kurulduğunu, 137 konteynerden sadece 50 tanesinin aktif olarak kullanıldığını belirtti. Güvendik, Gelenler ve Kaşkol mahallerinde toplu konteynerlerin kurulmadığını aktaran Kartal, “Konteynerlerde yaşayan halk, çadırlarda hayvanlarını barındırmakta. Deprem Kalıcı Konutları için yer tespiti ve ihalesi yapılmış olmasına rağmen aradan geçen 1 yıl içerisinde inşaatına başlanmamıştır” dedi.
HALK KADERİNE TERK EDİLDİ
Depremden zarar gören yerleşim alanlarından biri olan Özpınar Mahallesi’nde 35 ailenin göç ettiğini, 68 hanenin ise maddi imkansızlıklardan dolayı konteyner kentte ya da hasarlı evlerde yaşadığını aktaran Kartal, şunları söyledi: “Deprem tarihi itibariyle 1 ay düzenli olarak yemek dağıtımı olmuş, gıda ve ihtiyaçlar karşılanmış, 3 ay boyunca ekmek dağıtımı yapılmıştır. Bu sürelerden sonra herhangi bir yardım yapılmamış, ekmek dağıtımı kesilmiş, gıda ve yemek yardımı durdurulmuştur. Bölgede yaşayan halk bir nevi kendi kaderlerine terk edilmiştir. Tarım ve Orman İl Müdürlüğü tarafından depremde ölen hayvanlar tespit edilmiş, kayıtları tespit edilen hayvanlar için çiftçilere ödemeler yapılmıştır. Kaydı bulunmayan hayvanlar için çiftçiler talep etmelerine rağmen, talepleri kabul edilmeyip, telef olan kayıtsız hayvanlar için herhangi bir ödeme yapılmamıştır.”
ÖNERİLER
Kartal, "yara sarma” politikasının iflas ettiğini ve deprem sonrası “kar ve rant” odaklı piyasa mekanizmasına teslim edilen planlama ve imar anlayışını pekiştirecek uygulamaların devam edildiğine dikkati çekti.
Kartal, atılması gereken adımları ise şöyle sıraladı:
"* Bölgede bir an önce depremde yıkılan ve ağır hasarlı olarak tespit edilen yapılar için yapı sahiplerine teslim edilmek üzere Kalıcı Konut İnşaatı’na başlanmalı, konteyner kent ve çadırlarda yaşamlarını zorluklarla sürdüren halkımızın barınma ihtiyacı kalıcı olarak çözüme kavuşmalıdır.
* Deprem zararlarını en aza indirmek için; Mühendislik biliminin gerekleri dikkate alınmalı, zemin ve temel etüt raporları standartlara uygun yapılmalı, Riskli Alanlar İmar’a açılmamalı, bilimsel normlara dayalı yer seçimi yapılmalı, İmar Planı’na altlık teşkil eden Jeolojik-Jeofizik-Jeoteknik etütler yapılmalı, ada ve parsel bazlı tüm yapılaşmalarda mühendislik hizmeti almayan hiçbir uygulamaya ruhsat verilmemelidir.
* Kamu ve toplum yararını esas alan bütüncül planlama yaklaşımı benimsenmelidir.
* Kısa vadeli rant ve siyasal çıkarlar uğruna kentlerimizi bir rant alanı olarak gören parçacıl ve projeci planlama yaklaşımları sona erdirilmelidir.
* Geçmişte birçok yıkıcı deprem yaşayan kentimiz için Deprem Master Planı hazırlıklarının ivedi olarak yapılması ve uygulamaya sokulması gerekmektedir.
* Kentimizde 2011 yılı öncesi inşa edilen binaların deprem dayanıklılık durumlarının kontrol edilmesi gerekmektedir. 2011 Van Depremi’nde ağır ya da orta hasarlı olarak tespit edilmiş ve henüz güçlendirme işlemleriyle birlikte yıkımı gerçekleşmemiş binaların elektrik, su, doğalgaz aboneliklerinin sonlandırılarak, binaların aktif olarak kullanımları engellenmelidir."
