Van’ın Çatak ilçesinde Sortkin Çayı üzerinde CE-Harita Mühendislik ve Gökkartallar Enerji Elektrik Üretim Limited Şirketi tarafından 2018 yılında inşasına başlanan Hidroelektrik Santralleri (HES), tonlarca balığın yaşamını yitirmesine neden oldu. Kamuoyu, ekolojistler, çevre koruma derneklerinin tepkisine rağmen kurulan HES’in daha önce de kirlettiği dere suyundan kaynaklı tonlarca balığın yaşamını yitirdiği belirtildi.
Geçtiğimiz yıl pandemiden dolayı sokağa çıkma yasaklarının sürdüğü tarihlerde dahi HES’in inşasına ara verilmediği ve kamuoyunun tepkisine rağmen faaliyete geçildiği kaydedildi.
Tek geçim kaynağını alabalık tesislerinde üretilen balıktan sağladığını söyleyen tesis işletmecisi suç duyurusunda bulunacak.
SOKAĞA ÇIKMA YASAKLARINDA DAHİ HES İNŞASI SÜRÜYOR
Küresel ısınmayla birlikte dünya genelinde ciddi su sorunu yaşandığını söyleyen Van Çevre, Tarihi Eserleri Koruma, Araştırma ve Geliştirme Derneği (ÇEV-DER) Eşbaşkanı Ali Kalçık, mevsimsel olarak da suyun azalması yanında insan eliyle kapitalist anlayıştan kaynaklı ciddi su sorunu yaşandığını vurguladı. Kalçık, ancak yaşanan su sorunun yanında kurulan HES’lerin bölgenin başta doğal güzelliklerinin yanında suyu kirleterek de canlı yaşamının büyük bir tehlikeye attığına dikkat çekti.
'BELEDİYE BAŞKANI ŞİRKET YETKİLİSİ GİBİ DAVRANDI'
Kamuoyunun tepkisinin yanı sıra birçok ekolojistin, çevre örgütlerinin de aralarında bulunduğu çevre koruma platformlarının ilgili kurumlara itirazda bulunduğu ancak hiçbirinin dikkate alınmadığını ifade eden Kalçık, ayrıca ilçe kaymakamı, belediye başkanı ve kurulan HES şirketi yetkililerin de bulunduğu bir toplantıdan söz etti. Kalçık, “Toplantıda bir araya geldiğimizde belediye başkanı şirket yetkilisi gibi davranarak HES’in Çatak ve Bahçesaray ilçelerinin elektrik sorununu ortadan kalkacağını öne sürdü. Bizler toplantıda da itirazlarımızı yaptık. Ancak yaptığımız itirazlar karşısında yetkililer muhalefet yaptığımızı öne sürerek bizleri bölgenin kalkınmasına izin vermiyormuşuz şeklinde lanse edilerek adeta aforoz edildik. Yaptığımız itirazlara karşı çıkışlar sebebiyle de toplantıyı terk ettik” dedi.
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Çatak Belediye Meclis üyeleri de birçok defa Meclis gündemine taşıyarak HES’in inşasına itirazda bulunmuştu.
HES İNŞASINDA BU YANA BÜYÜK ZARAR VERDİ
HES yapımının inşasının başladığı 2018 yılında da tesisine gelen suyun kirlendiğini ve bu kirlilikten kaynaklı tonlarca balığın yaşamını yitirdiğini söyleyen alabalık işletmecilerinden Selim Mantaş, “Şikayetimiz üzerine bilirkişi tesisimizde incelemelerde bulundu. Ancak mahkeme devam ediyor ve henüz bir sonuç alamadık. Kurulduğu ilk günden bu yana itiraz ediyoruz fakat bizi dinleyen kimse yok” ifadelerini kullandı.
'50 TON KÜÇÜK, 12 TON BÜYÜK BALIK ÖLDÜ'
HES’in suyu kesmesinden kaynaklı balıklarının hayatını kaybettiğini kaydeden Mantaş, “Barajdan verilen suların kesilmesi ve verilen suyunda buzlanmasından kaynaklı balıklar yeterince su alamadı. Şirkete giderek itirazımızı yaptığımızda da suyun 6 ay süresince kesileceğini ama yarım saatte bir verileceği söylendi. Gece saat 03.00 sıralarında su veriliyor ama bu su tesisin dolmasına yetmiyor. Akşam baktığımızda suların kesildiğini gördük ve bunun sonucunda 50 ton küçük balık, 12 ton da büyük balık olmak üzere birçok balığımız öldü, çok azını kurtarabildik” dedi.
SUÇ DUYURUSUNDA BULUNULACAK
Balıklarının yaşamını yitirmesi üzerine Tarım İl Müdürlüğü yetkililerinin fotoğraf çekerek, rapor tuttuğunu söyleyen Mantaş, “Bu raporu avukatımıza verdik ve suç duyurusunda bulunacağız. Toplam üç aile geçimizi buradan sağlıyorduk. Tesiste yaklaşık 10 kişi çalışıyordu ve tek gelir kaynağımız balıklarımızdı” dedi.
