Bölgedeki büyük kentlerden olan Van, Kürt siyasetinin güçlü olduğu yerlerden. Kentte, AKP’nin siyaset sahnesine çıktığı 2000’li yıllardan günümüze kadar belediye seçimlerinde Kürt siyasetini temsil eden partilerin üstünlüğü söz konusu.
2004 yılındaki seçimler dışında Van’da yerel yönetim yarışında Kürt siyasi partileri galip geldi. 1999 yılındaki seçimlerine HADEP, 2009 ve 2014 seçimlerine DBP, 2019 seçimlerine ise HDP seçimi kazandı. 2004 seçimlerinde ise AKP, Burhan Yenigün ile Van belediyesini kazandı. Bu seçim il belediyesi için AKP’nin en büyük zaferi konumunda. Sonrası ise hem yerel hem de genel seçimlerde AKP’nin Kürt siyasal hareketine karşı yarışları geride tamamlayacağı sürecin başlangıcı oldu.
2014 YEREL SEÇİMLERİ KÜRT SİYASETİ İÇİN ZİRVE OLDU
Van, 12 Kasım 2012'deki yasa tasarısı ile büyükşehir ilan edildi. İpekyolu ve Tuşba ilçeleri eklenerek ilçe sayısı 13’e çıkarıldı. Bu statüsüyle girilen ilk seçim olan 2014 yerel seçimlerinde DBP, Tuşba ve Gevaş ilçeleri dışındaki belediyeleri alarak önemli bir başarıya imza attı. Ancak çözüm sürecinin sona ermesiyle 2016 yılının eylül ayında başlanarak kentteki tüm belediyelerine sırasıyla kayyım atandı, belediye eş başkanlarının ezici çoğunluğu tutuklandı.
2019 YEREL SEÇİMLERİ VE İKİNCİ KAYYIM DÖNEMİ
Kayyımları göndereceğini söyleyen DBP, 2019 yerel seçimlerinde Tuşba ilçesini kazandı ancak Gürpınar, Çatak ve Bahçesaray ilçelerini AKP’ye kaptırdı. Kazandığı Edremit, Tuşba ve Çaldıran belediyeleri ise belediye eş başkanlar KHK’lı olduğu gerekçesiyle AKP’li adaylara verildi. 2019 yılının ağustos ayında belediyelere ikinci kez kayyım atandı ve DBP’li belediyeler bir kez daha kayyım yönetimine girdi.
KAYYIMIN USULSÜZLÜKLERİ SAYIŞTAY RAPORUNDA
Kayyımların atandığı her iki dönemde de yaşanan ihraçlar, borçlanmalar ve yönetimlerdeki usulsüzlükler hem kent sakinlerinin tepkisini çekti hem de Kürt siyaseti için en büyük propaganda alanı oldu. Usulsüzlükler Sayıştay raporlarına da yansıdı. Belediyelerdeki ihale ve harcamaların hukuka uygun yapılmaması, ihalelerin kent dışından firmalara verilmesi, ulaşım ve imar başta olmak üzere kentin kangren haline gelen sorunlarına çözüm bulunmaması bu süreçte hem siyasette hem de kamuoyunda oldukça tartışıldı.
HEDEP'İN KAYYIMA KARŞI POLİTİKASI
HEDEP, 31 Mart 2024'te yapılacak yerel seçimlere kısa bir süre kala çalışmalarını hızlandırdı. Kentteki belediyelerin tamamını kazanmak isteyen parti, kayyım karşıtı bir söylem ile seçimlere girmeye hazırlanıyor. 14 Mayıs seçimlerinden sonra yaşanan parti içi tartışmaların ardından adayları ön seçimle belirleme kararı alan HEDEP'te aday adaylığı başvuruları 10 Aralık'a kadar sürecek.
HEDEP KULİSLERİNDE KİMLERİN İSİMLERİ GEÇİYOR?
Adayların ön seçimle belirlenecek olması nedeniyle aday adaylığı başvurularında ve kulislerde önceki seçimlere göre kısmen durgunluk yaşanıyor. Büyükşehir belediyesi için aday adaylığını aylar önce beyan eden iş insanı Şemsettin Bozkurt başvurusunu yaptı. Bir önceki dönemde yerine kayyım atanan Büyükşehir Belediyesi Eşbaşkanı Mustafa Avcı, Van Belediyesi’nin eski başkanlarından Şahabettin Özarslaner, HEDEP İl Eş Başkanı Veysi Dilekçi, eski HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı avukat Ümit Dede ve HDP Van İl Eşbaşkanı Fikret Doğan ise kulislerde konuşulan isimler. HEDEP Dış İlişkiler Komisyonundan Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı Ebru Günay da son haftalarda konuşulan isimlerden. Ancak bu isimlerden kimin başvuru yapacağı veya ön seçimlerde hangi isimlerin öne çıkacağı önümüzdeki haftalarda netlik kazanacak.
HEDEP, AKP'NİN KAZANDIĞI BELEDİYELERİ DE İSTİYOR
Kayyım atanan belediyelerde yeniden kazanmak isteyen HEDEP, AKP’nin aldığı Gevaş, Gürpınar, Çatak ve Bahçesaray ilçeleri de istiyor. HEDEP, kalesi durumundaki Başkale, Özalp ve Çaldıran gibi ilçelerde ise yine zorlanmayacak. Son yıllarda üstünlük sağladığı ve kentin en büyük ilçelerinden olan Erciş’i kaybetmemeye çalışan HEDEP, AKP’nin uzun yıllardır önde olduğu Gevaş’ı almayı da önemli görüyor. Partilerin net bir üstünlük sağlayamadığı Bahçesaray, Çatak ve Gürpınar gibi ilçelerin sonuçları ise yine adaya ve seçim sürecindeki atmosfere bağlı olarak şekillenecek.
BÜYÜKŞEHİRDE HEDEP RAHAT KAZANACAK
2019 yerel seçimlerde HDP’nin adayları Bedia Özgökçe Ertan ve Mustafa Avcı, AKP’nin adayı Van Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Necdet Takva’ya karşı oyların yüzde 54’ünü alarak seçildi. 2014 yerel seçimlerinde ise DBP ile girdiği seçimlerden yine benzer tablo ile galip ayrıldı. Son seçimlerde büyük ilçelerdeki yarışı önde götüren HEDEP’in önümüzdeki seçimlerde de büyükşehir belediyesini rahat kazanacağı düşünülüyor.
AKP'NİN İPEKYOLU VE ERCİŞ HESABI
350 bin nüfusuyla kentin en büyük ilçesi olan İpekyolu’nun Büyükşehir Belediyesi seçimleri için belirleyici olacağı değerlendiriliyor. Kürt siyaseti, güçlü bir tabana sahip olduğu ilçede neredeyse her seçimi önde tamamlıyor. 2019 yılındaki yerel seçimlerinde oyların yüzde 54’ünü alarak belediyeyi kazanan Kürt siyaseti, 14 Mayıs Genel Seçimlerde ise Yeşil Sol Parti ile yüzde 53 oy almıştı. AKP, İpekyolu ile beraber Erciş ilçesini de alarak büyükşehir belediyesini kazanmanın hesaplarını yapıyor. Bu iki ilçe kendileri açısından büyükşehir belediyesine uzanan birer köprü. İpekyolu ilçesine bağlı Selimbey Mahallesi’nde ekim ayında seçim bürosu açan AKP, geçtiğimiz haftalarda da Bostaniçi Mahallesi’nde temsilcilik açtı. Her iki mahalle de HEDEP’in oldukça güçlü olduğu mahallelerden. AKP, Erciş ilçesini de güçlü adayla girerek kazanmak istiyor.
AKP KULİSLERİNDE GEÇEN BEŞ İSİM
AKP’nin hem merkez ilçelerde hem de büyükşehir belediyesi için kentte kabul gören isimler üzerinde çalıştığı kulislere yansıyor. Eylül ve ekim aylarında büyükşehir belediyesi için bir anket yaptıran AKP, beş ismi halka sordu. Bu isimler arasında eski bakan Hüseyin Çelik ile eski Van Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Zahir Kandaşoğlu'nun isimlerinin öne çıktığı kulislere yansıdı.
Son dönemlerde iktidara yönelik muhalif çıkışlar yapan Çelik’in parti genel merkezinde nasıl karşılanacağı merak konusu olurken, Kandaşoğlu son aylarda en çok öne çıkanm isimlerden. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın ekim ayında Kandaşoğlu’nu iş yerinde ziyaret etmesi, büyükşehir belediyesi adaylığı için tercihin bu isimden yana olacağı yorumlarına yol açtı.
Prof. Dr. Yakup Akgül, iş insanı Celal Şevgin, eski Milletvekili Abdulvahat Arvas ve Ayhan Kayatürk de ismi kulislerde geçen diğer siyasetçiler. AKP’nin bölgenin tanınan isimlerinden olan Dr. Çetin Kotan’a teklif götürdüğü ancak Kotan’ın buna sıcak bakmadığı da kulislere yansıyan bir başka bilgi. Adaylık başvurularının sona erdiği AKP’de gözler 26 Kasım’da yapılacak temayül yoklamasına çevrilmiş durumda.
DİĞER PARTİLERİN DURUMU
HEDEP ve AKP dışındaki diğer partilerin kentte belediye kazanması oldukça uzak bir ihtimal. 14 Mayıs seçimlerde yüzde 9 oy alan CHP’nin, yüzde 5 oy alan MHP'nin ve yüzde 3 oy alan Yeniden Refah Partisi'nin belediye alması zor görünüyor. Ancak bu partilerin İpekyolu, Tuşba, Edremit, Erciş gibi büyük ilçelerde alacağı oylar seçim sonuçları açısından oldukça önemli olacak.
+ Gerçek / Şenol Bali
