Van’ın Başkale ilçesinde etkili olan sağanak yağış sonrası meydana gelen sel, ilçe merkezi başta olmak üzere bir köy ve mezrada çok sayıda ev ve ahırın yıkılmasına neden oldu. Selin en çok etkilediği yer ise Başkale’ye bağlı Mor Dağ’ın eteğinde kurulu bulunan Esenyamaç (Xaşkan) Mahallesi oldu. Su baskınında 20 ev tamamen yıkılırken, yaklaşık 50 ev hasar gördü. Bu evlerde bulunan tüm eşyalar kullanılamaz hale geldi. Selde evlerin yanı sıra çok sayıda ahır yıkıldı, binlerce hayvan öldü.
MAĞDURLAR YIKILAN EVLERİNİN ENKAZI ÜZERİNDE BEKLİYOR
Artı Gerçek sel felaketinin yaşandığı Esenyamaç Köyü’nde mağdurları dinledi, su taşkının yarattığı tahribatının boyutunu görüntüledi. Her iki tarafında dağların yükseldiği Esenyamaç bir vadinin içinde bulunuyor. Esenyamaç’a doğru yol alınca su taşkının neden olduğu yıkım tüm çıplaklığıyla görülüyor. Selin yaşandığı bölgeye girdiğimizde ilk göze çarpan; tahrip olan bahçeler, yıkılmış evler ve bu evlerinden geride kalan eşyalarını kurtarmaya çalışan yurttaşların uğraşı oldu. Selde her şeyini kaybeden mağdurlar yıkık evlerinin enkazında çalışarak hala sağlam olabilecek eşyalarını arıyor.
SU KANALI YIKIMA NEDEN OLDU
Su taşkının bu kadar yıkıcı olmasının en büyük nedeni köyün tam ortasından geçen dere yatağına yapılan kanalı. Köyün tam ortasından geçen derenin etrafına istinat duvarı örülerek yapılan su kanalının boyutu oldukça küçük. Köyün üst tarafında kanalın girişi çakılla dolunca, su yönünü evlere çeviriyor ve 20’ye yakın evi yerle bir ediyor. Su taşkınını ‘önleme’ amaçlı inşa edilen kanalın, ihmal sonucu felakete neden olduğu net bir şekilde görünüyor.
ASIL SORUN BARINMA
Devlet Su İşleri (DSİ) ve Köy Hizmetleri’ne ait iş makinelerinin dere yatağını açmaya çalıştığı Esenyamaç’ta evleri yıkılan mağdurların barınma sorunu hala çözülmüş değil. Yol kenarında yer yer AFAD çadırları kurulmuş olsa da mağdurlar bu çadırlarda kalmıyor. AFAD’ın dağıttığı yardım kolileriyle yıkık evlerinin yanında bekleyen aileler, gece komşularının evlerinde kalıyor. Köyde konuştuğumuz herkes sadece yiyecek yardımlarının sorunlarını çözmeye yetmeyeceği, asıl barınma sorununun giderilmesi gerektiğini dile getirdi.
EVİNİ KAYBETTİ, 8 ÇOCUĞU İLE DIŞARIDA KALDI
Selime Yurtseven, sel sularına kapılan ve daha sonra komşuları tarafından kurtarılan Kader’in annesi. Kader’le birlikte 6 kızı, 2 küçük erkek çocuğu olan Selime Yurtseven evini ve hayvanlarını kaybetti. Hiçbir şeyi kalmayan Yurtseven çocukları ile birlikte dışarıda kaldı. Geceleri çocuklarıyla birlikte babasının evinde kalan anne Yurtseven, “Sel her şeyimizi aldı. Ne yatacak yatağımız, ne eşyamız ne de evimiz kaldı. Tek geçimimiz hayvanlarımdı onlar da gitti. Üç ineğim, iki kuzum vardı. Onlar da selde gitti. Tüm hayvanlarım öldü. Eşim cezaevinde. Nereye gideceğimiz bilemiyorum. Şu anda gece çocuklarımla babamın evine gidiyorum, sabah da gelip harabe olan evin etrafında dolanıyoruz” sözleri ile yaşadıklarını anlattı. Anne Yurtseven’in tek istediği şu an için barınabileceği sıcak bir yuva.
ÖLÜMDEN DÖNEN KADER SICAK BİR YUVA İSTİYOR
Sel sularına kapılan ve komşuları tarafından son anda kurtarılan Kader Yutseven’i evinin enkazında bir koli yardımla beklerken görüyoruz. O günün korkusunu hala atlatamadığı görülen Kader de annesi gibi önceliklerinin sıcak bir yuva olduğunu anlatıyor. Dere kenarında olan bir tencere ve iki tabağı gösteren Kader, “Selde sadece bunları kurtarabildik. Az kalsın ben de ölüyordum. Başka da bir şeyimiz kalmadı. Günlerdir dışarıdayız. Kız kardeşlerimle ne yapacağız. Şu an yıkılan evimizin harabesi üzerindeyim. Biz 6 kız, 2 erkek toplam 8 kardeşiz. Kardeşlerimin hepsi küçük. Biz aile olarak dışarıda kaldık. Her şeyimizi kaybettik. Hiçbir şeyimiz kalmadı. Tek isteğim bize kalacak bir ev vermeleri” sözleriyle taleplerini sıraladı. Yetkililerin kendileriyle görüşüp görüşmediği sorumuza Kader, “Bazıları gelip bizi dinleyip gitti. Ama kimse ne yapılacağını söylemedi” sözleriyle, kimsenin kendileriyle ilgilenmediğini dile getirdi.
EŞYALARINI KAYBEDENLER VAR
Köyde sadece evleri yıkılan değil, hasar görüp tüm eşyalarını kaybedenler de var. Bunlardan biri Gülistan Özdemir. Evlerinin su baskınına maruz kaldığını anlatan Özdemir, evin önüne atılan halıları göstererek “Tüm eşyalarımızı kaybettim. Kanepelerim, yastıklarım, eşyalarımın hepsi gitti. Bu ev yarın tekrar sel alabilir. Evde bulunan her şeyimizi kaybettik. Ev eşyaları kullanılamaz hale geldi. Sadece eşyalar değil, tek geçim kaynağımız olan hayvanlarımız için topladığımız otlar, kış için depoladığımız saman ve yem de gitti. Bunları hayatta toparlayamayacağız. Ne yapacağımızı şaşırmış durumdayız. Evimizi kullanamadığımız gibi, birikimlerimiz de gitti. Üzerimizdeki elbiselerimiz dışında hiçbir şeyimiz kalmadı. Buradan çağrıda bulunmak istiyorum. Mağduriyetimiz giderilsin. Hiçbir şeyimiz kalmadı” dedi.
SEL TEHLİKESİ SÜRÜYOR
Köy dağın yamacında, dere yatağında olduğu için tekrar sel oluşma riski var. Yağışların artması felaketin yaşanmasına neden olabilir. Köylülerin ortak talebinin köyün afet bölgesi ilan edilmesi olduğunu anlatan köy sakini Avni Parlak, “Bu köyün afet olarak ilan edilmesi gerekiyor. Sel riski hala devam ediyor. Yağışlar biraz fazla olursa tekrar sel oluşur. İnsanlar evsiz ve barksız kaldı. Devlet bu konuda yardım etse, daha güvenli bir yerde ev verse daha iyi olur. Burası sel bölgesi çünkü. Köyün yukarısında 20’ye yakın dere var. Bu dereler birleşince sel oluşuyor. Köyün yukarısında baraj da yaptılar çözüm olmadı. Burası yerleşime uygun değil” ifadelerini kullandı.
MUHTAR: EVLERİ YIKILANLAR İÇİN YURT VE ÇADIR HAZIRLANDI
Mağdurların “Barınma sorunumuz çözülmedi, yardım kolilerinin sorunu çözmüyor” ifadelerinin aksine köy Muhtarı Ayhan Korkmaz devletin tüm imkânlarını seferber etmiş olduğu görüşünde. DSİ’den Köy Hizmetleri’ne tüm devlet kurumlarının hummalı bir çalışma yürüttüğünü ileri süren muhtar Korkmaz, selzedelerin bir an önce barınma ihtiyacının giderilmesi gerektiğini kabul etse de, bu konuda bir çabanın olduğunu sözlerine ekliyor. Bu konuyu Vali ile görüştüğünü belirten Muhtar Korkmaz “Vali ve kaymakam ‘Muhtar evleri tam yıkılanları ikna edin, iki yurt ayarladık bu aileleri oraya yerleştirelim’ dediler. Ama evleri yıkılsa bile insanlar evlerini terk etmek istemiyor. Yardımlar geliyor. Köy içine araçlar gidemediği için o yardımları okulda stokladık. İlk etapta evleri yıkılanlar çadırlara yerleştirilecek. Bu mağduriyetin giderilmesi için çalışmalar yapılıyor” dedi.
MUHTAR: ORTAK TALEBİMİZ KÖY UYGUN BİR YERE TAŞINSIN
Köyde hasar tespit çalışmasının yapıldığını anlatan Korkmaz, 20’ye yakın evin tamamen yıkıldığını, 50’ye yakın evin ise hasar gördüğünü anlattı. Köyün taleplerini hem valiye hem de köye gelen Çevre ve Şehircilik Bakanına ilettiğini anlatan Korkmaz, “Esentepe ismini sert rüzgarlardan alıyor. Eskiden köyde 40-50 hane vardı ve bu evler dere yatağının yukarısındaydı. Şimdi köydeki hane sayısı 210 olmuş. Nüfus çoğalınca evler dere yataklarına yakın yerlerde de yapıldı. Alan dar ve gelişmeye açık değil. Yarın yine sel gelecek. Bizim ortak talebimiz köyün uygun bir yere taşınmasıdır” şeklinde talepleri yetkililere ilettiklerini aktardı.
