Toplum Çalışmaları Enstitüsü, üniversite öğrencilerinin 2 Nisan’daki İmamoğlu protestoları sonrasında başlattıkları tüketim boykotunun sonuçlarına ilişkin bir rapor yayımladı.
BOYKOTUN ANALİZİ
Enstitü, boykotun etkilerini çeşitli veri kaynaklarıyla inceledi. Bu analizde, Google Maps haritalarından elde edilen yoğunluk verileri, boykotun ertesi günü yapılan esnaf ve işletme çalışanlarıyla yüz yüze görüşmeler ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası istatistikleri kullanıldı.
İSTANBUL VE ANKARA'DA YOĞUNLUK DEĞİŞİMİ
Boykotun etkisi, özellikle İstanbul ve Ankara'da yoğun olarak gözlemlendi. İstanbul ve Ankara'da, CHP ve AKP seçmenlerinin ağırlıklı olduğu bölgelerdeki AVM'ler analiz edildi.
AKP'YE AİT BÖLGELERDE YOĞUNLUK ARTIŞI
Enstitü, AKP'nin toplumsal tabanının güçlü olduğu ilçelerdeki AVM'lerde boykotun ertesi günü bir yoğunluk artışı tespit etti. İstanbul'un Güngören, Başakşehir ve Esenyurt ilçelerinde 2 Nisan’a kıyasla 3 Nisan’da yüzde 3 civarında bir yoğunluk artışı gözlendi.
CHP’YE AİT BÖLGELERDE YOĞUNLUK ARTIŞI
CHP'nin güçlü olduğu Şişli, Beşiktaş ve Sarıyer ilçelerindeki AVM'lerde ise yoğunluk artışı daha belirgindi. 2 Nisan’a kıyasla 3 Nisan’da bu ilçelerdeki AVM'lerde yüzde 28'e varan bir artış gözlendi. Şişli’deki AVM’deki artış yüzde 28.66, Sarıyer’deki AVM’de 14.55, Beşiktaş’taki AVM’de ise yüzde 13.77 olarak kaydedildi.
ESNAF VE İŞLETME ÇALIŞANLARIYLA GÖRÜŞMELER
Toplum Çalışmaları Enstitüsü’nün raporunun ikinci kısmı, Ankara’daki esnaf ve işletme çalışanlarıyla yapılan yüz yüze görüşmelere dayanıyor. Bu görüşmelerde, boykotun etkileri üzerine yapılan değerlendirmeler yer alıyor.
SATIŞ DÜŞÜŞÜ RAKAMLARI
Görüşmelere katılan esnaf ve işletme sahipleri, boykotun satışlarına etkisini belirledi. 1-5 arası çalışana sahip işletmelerin yüzde 47.5'i, boykotun ardından satışların düştüğünü belirtti. 11 ve daha fazla çalışana sahip işletmelerde ise bu oran yüzde 56'ya yükseldi.
MERKEZ BANKASI İSTATİSTİKLERİ
Raporda ayrıca, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın ödeme sistemlerine dair sunduğu istatistikler incelendi. Bu veriler, maaş ödemeleri hariç tutulduğunda, 2 Nisan’daki boykotun etkilerini daha net bir şekilde ortaya koymayı amaçladı.
DÖNEMSEL FAKTÖRLERİN ETKİSİ
Enstitü, bayram dönemi ve maaş ödemelerinin tüketim üzerinde önemli bir etkisi olduğunu vurguladı. Bu dönemselliklerin dikkate alınarak yapılan analiz, boykotun tüketimde önemli bir düşüşe neden olduğunu gösterdi.
TÜKETİMDE DÜŞÜŞ VERİLERİ
Rapora göre, 2025 yılında, bayram öncesi dönemdeki maaş ödemeleri dışarıda bırakıldığında tüketimde yaklaşık yüzde 26’lık bir düşüş gözlendi. Bu sonuç, boykotun ekonomik etkilerinin daha doğru bir şekilde değerlendirilmesine olanak tanıdı.
YAPISAL VE DÖNEMSEL FAKTÖRLERİN ÖNEMİ
Enstitü, boykotun ekonomik etkilerini değerlendirirken, bu tür yapısal ve dönemsel faktörlerin göz önünde bulundurulmasının önemine dikkat çekti. Özellikle bayram ve maaş ödemelerinin tüketim dinamiklerini nasıl şekillendirdiği vurgulandı.
