Kürtlerin evlilik adetleri, bölgelere ve aşiretlere göre farklılık gösterebilir, ancak genel hatlarıyla benzer ritüeller ve gelenekler korunmuştur. Kürt düğünleri genellikle renkli, coşkulu ve uzun süren etkinliklerdir. İşte Kürt evlilik adetlerinin en önemli aşamaları:

1. Görücü Usulü ve Evlilik Teklifi

Eskiden evlilikler daha çok görücü usulüyle olurdu, ancak günümüzde gençlerin tanışarak evlenmesi de yaygınlaşmıştır. Aile büyükleri, oğullarına uygun bir eş bulmak için araştırma yapar ve kız tarafına elçi gönderir.

  • "Şırt xwastin" (Kız İsteme): Erkek tarafı, aile büyükleriyle birlikte kız evine gider ve kızı istemek için teklifte bulunur. Geleneksel olarak, erkek tarafı şeker veya tatlı götürerek iyi niyetini gösterir.
  • Söz Kesme: Kız tarafı teklifi kabul ederse, söz kesilir ve çiftin nişanlı olduğu ilan edilir. Bu sırada şerbet içme veya tatlı ikramı gibi adetler uygulanır.

2. Başlık Parası ve Çeyiz

Bazı Kürt aşiretlerinde, damadın ailesi gelinin ailesine başlık parası (Qalî) verir. Başlık parası günümüzde azalmış olsa da, bazı yerlerde hâlâ uygulanmaktadır.

  • Gelinin ailesi, kızlarına çeyiz hazırlar. Geleneksel çeyizler içinde halılar, yorganlar, el işlemeleri, mutfak eşyaları ve giyim eşyaları bulunur.

3. Nişan Töreni

Söz kesildikten sonra nişan töreni düzenlenir.

  • Gelin ve damada nişan yüzükleri takılır, bu sırada dualar okunur.
  • Aileler arası dayanışmayı artırmak için karşılıklı hediyeler verilir.
  • Nişanlılık süresi boyunca aileler sık sık bir araya gelir ve düğün hazırlıkları başlar.

4. Kına Gecesi (Şevê Henayê)

Düğünden bir gece önce yapılan kına gecesi, Kürt düğünlerinin en önemli geleneklerinden biridir.

Kızıma Kürtçe isim arıyorum Kızıma Kürtçe isim arıyorum
  • Gelinin ellerine kına yakılır ve ağıtlar söylenir.
  • Gelin, genellikle kırmızı bir duvak örtülerek kına yakılma törenine katılır.
  • Dengbêjler (geleneksel Kürt ozanları) şarkılar ve ağıtlar söyler.
  • Kadınlar halay çeker ve geleneksel oyunlar oynar.

5. Düğün Töreni (Aroser)

Kürt düğünleri genellikle birkaç gün sürebilir ve büyük kalabalıklarla kutlanır.

  • Davul-zurna: Düğünlerde davul ve zurna eşliğinde halaylar çekilir.
  • Govend (Halay): Düğünün en önemli eğlencelerinden biri govenddir. Kadınlar ve erkekler birlikte veya ayrı ayrı halay çekerler.
  • Gelin Hamamı: Bazı bölgelerde, düğünden önce gelin hamamı geleneği devam etmektedir. Gelin ve arkadaşları birlikte hamama gider ve eğlenirler.
  • Gelin Alma: Damat tarafı, gelini almak için gelin evine gider ve orada bir pazarlık veya eğlenceli engellemeler olabilir. Gelin evden çıkarken dua edilir.
  • Para ve Altın Takma: Gelin ve damada düğün sırasında altın ve para takılır.

6. Gelinin Eve Girişi ve Sonrası

  • Gelin, damat evine getirildiğinde eşikten atlaması veya önüne su serpilmesi gibi adetler olabilir.
  • Kürt toplumunda genellikle düğünden sonra da misafirlikler ve eğlenceler devam eder.

Kürt evlilik adetleri, modernleşmeyle birlikte bazı değişimler geçirse de, birçok gelenek hâlâ yaşatılmaktadır.