Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump, 20 Ocak’ta resmen Beyaz Saray'daki görevine başlayacak. Trump’ın liderliğinde, Türkiye-ABD ekonomik ilişkileri hem fırsatlar hem de riskler barındıran bir döneme girecek. İki ülke arasındaki dış ticaret hacmi şu an 30 milyar dolar civarında. Ancak Trump’ın uluslararası ticaret politikaları ve stratejileri, ekonomik ilişkilerde dalgalanmalara yol açabilir.
Ticaret Savaşları ve Ek Gümrük Vergileri
Trump yönetimi, 2017-2021 arasında, özellikle Çin ile yaptığı ticaret savaşları ve bazı ülkelerle uyguladığı ek gümrük vergileri ile biliniyordu. Türkiye’ye yönelik uyguladığı çelik ve alüminyum ithalatı için ek gümrük vergileri de bu dönemde arttı. Örneğin, Ağustos 2018'de Türkiye’den ithal edilen çelik ve alüminyum için gümrük vergileri iki katına çıkartıldı. Trump, ilişkilerdeki bu sertleşmeyi "Rahip Brunson krizi" ile ilişkilendirmişti. Ancak, 2019'da Türkiye’ye uygulanan bu ek vergiler kısmi olarak indirildi.
Türkiye'nin Ticaret Fazlası ve Yeni Dönem
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2024 yılının Ocak-Kasım döneminde Türkiye, ABD ile 10 milyon dolar civarında ticaret fazlası verdi. 2023 yılında ise toplam ticaret hacmi 30 milyar 660 milyon dolara ulaştı. Trump dönemi ile kıyaslandığında, Biden yönetimi sırasında Türkiye’nin ABD'ye yaptığı ihracat artmış durumda. Trump döneminde ise Türkiye’nin ithalatı ihracatını geçiyordu.
Ticaretin Artışı: Trump'sız Dönemde Dikkat Çeken Bir Yükseliş
Kırklareli Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sinan Alçın, ABD-Türkiye dış ticaretinin Trump döneminde duraklama yaşarken, Biden döneminde ticaretin artığını belirtiyor. Alçın, Trump’ın uyguladığı yaptırımlar ve gümrük vergilerinin etkisini hatırlatarak, mevcut ticaret artışını daha çok Biden yönetiminin politikalarıyla ilişkilendiriyor.
Trump'ın Küresel Ticaret Politikaları: Yeni Adımlar
Sinan Alçın’a göre, Trump, ikinci başkanlık dönemine başlarken küresel ticaret savaşlarında agresif bir tutum sergileyecek. Özellikle Çin’e yönelik ek yüzde 10 gümrük vergisi ve komşu ülkeler Kanada ve Meksika’ya yönelik yüzde 25'lik artırımlar, ticaret politikalarını şekillendirecek. Bu stratejiler, Türkiye için hem zorluklar hem de fırsatlar doğurabilir.
Türkiye İçin Trump’lı Dönem: Suriye ve Ekonomik Fırsatlar
Trump’ın pragmatik dış politika anlayışının Türkiye’ye bazı bölgesel avantajlar sağlayabileceği de konuşuluyor. Suriye’deki yeniden imar süreci ve Trump’ın bölgesel politikaları, Türkiye’nin ekonomik fırsatlarını artırabilir. Alçın, Trump yönetiminin Suriye’deki duruma göre Türkiye’ye “kredi açabileceğini” ve bu durumun Türkiye için ticari anlamda fırsatlar yaratabileceğini belirtiyor.
Türkiye-ABD İlişkilerinde "İnişli Çıkışlı" Bir Dönem
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Merkez Direktörü Prof. Dr. Hakkı Hakan Yılmaz, Trump dönemiyle birlikte Türkiye-ABD ilişkilerinin inişli çıkışlı bir yapıya bürüneceğini öngörüyor. Yılmaz, ticaret hacminin artmasına rağmen, stratejik açılımlar ve ticaretin yönetilmesi için yeni adımlar atılmasının önemine dikkat çekiyor. Yılmaz’a göre, Türkiye'nin yapacağı doğru hamleler, ABD ile olan ticaretin geleceğini belirleyecek.
Çin ile Gerilimin Türkiye'ye Yansıması
ABD’nin Çin ile yaşadığı ticaret geriliminin Türkiye’yi nasıl etkileyeceği de merak konusu. Prof. Dr. Hakkı Hakan Yılmaz, Türkiye’nin Çin’e karşı uygulanan tarifelerde pozitif bir yansıma alabileceğini belirtiyor. Ancak Türkiye'nin çelik ve alüminyum ticareti gibi alanlarda karbon bazlı düzenlemelere nasıl hazırlıklı olacağı önemli bir soru olarak öne çıkıyor.
Yeşil Teknoloji ve Yeni Sektörler İçin Fırsatlar
ABD ile Türkiye arasındaki stratejik ilişkiler, özellikle yeşil teknoloji, enerji ve iklim odaklı projelerde önemli fırsatlar sunabilir. Yılmaz, Türkiye'nin bu alanda somut adımlar atarak işbirliklerini güçlendirebileceğini düşünüyor. Ayrıca, bazı Türk sanayi şirketlerinin (özellikle demir-çelik ve cam sektörlerinde faaliyet gösterenler) ABD'ye yatırım yapma isteği de gündeme gelebilir.
Sonuç: Türkiye İçin Belirsiz ve Dinamik Bir Süreç
Trump’ın ikinci döneminde Türkiye-ABD ekonomik ilişkileri, hem fırsatlar hem de risklerle dolu bir döneme girebilir. Ticaret savaşlarının şiddetini artıracak yeni hamleler, Türkiye için yeni pazar fırsatları yaratabileceği gibi, mevcut zorlukları da büyütebilir. Türkiye’nin bu süreci nasıl yöneteceği, ekonomik stratejiler ve küresel ticaretin gelişimine göre şekillenecek.
