HABER MERKEZİ-Van’ın Erciş ilçesinde önceki yıllara oranla şeker pancarı ekimi düşüyor. Artan mazot, gübre, ilaç fiyatlarının yanı sıra, getirilen kota ve şeker fabrikalarının bir bir satılıyor olmasından kaynaklı yetiştirici pancardan el çekiyor. 4 bin 30 hektarlık arazide yıllık 25 bin ton ürün alan 1650 Ercişli çiftçiden birçoğu bu yıl ekim yapmadı. Yetiştiricilerin en büyük korkusu ise fabrikalarının özelleştiriliyor olması.
'ARTIK PANCAR EKMİYORUZ'
İlçeye bağlı Çobandüzü (Hespinek) Mahallesi’nde 20 yıldır şeker pancarı eken Şirin isimli yurttaş 3 yıldır ekim yapmadığını söyledi. Mazotun litre fiyatının 6 TL olması, tohum ve gübredeki pahalılık ve getirilen kota uygulamasından dolayı bu işi bıraktığını belirten Şirin, harcı borcunu kurtarmıyor, dedi. Şirin , “Bize verilen kotadaki tonajımız çıkmıyordu. Mazot pahalılığından dolayı sulama imkanımız yeterince olmuyordu. Damlama sulama yapmak zorundaydık ama damlama sulama yapmak için de motorların (Dinamo) çalışması gerekiyor. Mazot pahalı olduğundan dolayı serpme sulama yapıyorduk ve verim düşüyordu” diye konuştu.
'PANCARI BIRAKIP İNŞAAT İŞÇİSİ OLDUM’
Kota nedeniyle sürekli zarar ettiklerini anlatan Şirin, şöyle devam etti: “Bize yıllık 50 ton kota veriyorlardı. Gübre ve mazot fiyatı sürekli artarken kotanın aynı durumda kalması zararımızı karşılayamıyordu. Bir yandan bu kadar pahalılık olurken, diğer yandan kota uygulanması bizi bu işten soğuttu. Çiftçi bu işin içinden nasıl çıksın?” Son 20 yılın en kötü yılları olarak tarımdaki gidişatı özetleyen Şirin, pancarı bıraktıktan sonra inşaat işlerinde çalışmaya başladığını söyledi. Şirin, “Biz 20 yıl pancar ektik ama son üç yıl artık hiçbir kar elde edemedik. Tarla işleri artık zararın dışında bir şey değil” diye konuştu.
‘100 DÖNÜMDEN 10 DÖNÜME DÜŞTÜ’
20 yıl pancar ekip bırakanlardan Berhem da, son iki yıl büyük zarar ettiklerini dile getirdi. Ailesinden 30-35 kişinin pancar ekiminden geçimini sağladığını ifade eden Berhem, “Sonrasında kota çıkardılar ve bize verilen kotayı düşürdüler. Önceden 100 dönüm pancar ekerken kota sonrası 10 dönüm ekmemize izin verdiler. Şimdi de fabrikayı özelleştirmeyi düşünüyorlar. Ben bu işin sonunun fabrikanın kapatılması ile sonuçlanacağını düşünüyorum" diye belirtti.
'ARTIK FAYDA SAĞLAMIYOR’
Mazot, gübre gibi girdi maliyetlerinin sürekli arttığına dikkat çeken Berhem, şöyle devam etti: "Bu artışa rağmen kota uygulaması olmasaydı belki yetiştirimeye devam ederdik. Ama kota uygulaması olduğu süreci biz bu işi yapamayacağız. 20 yıldan fazladır bu işi yapıyoruz, son üç yıldır en kötü zamanı geçirdik. Mazot 6 TL’ye dayandı, gübre fiyatları her gün artıyor. Öyle bir duruma geldik ki artık ekim bile yapamıyoruz. Şuan fabrikanın özelleştirileceği söyleniyor, ben bunun kimseye bir fayda sağlayamayacağını düşünüyorum.”
'ÇİFTÇİNİN GÜVENCESİ YOK’
Fabrikanın özelleştirilmesi halinde üretimin tamamen kesileceğini savunan Berhem, “Eskiden kötü olsa bile devlet güvencesi vardı. Bizler 'pancar üretelim sadece Bağ-Kur primimiz yatsa bile iyidir' diyorduk. Özelleştirilince artık bu da olmayacak. İnsanlara 'bu işi yapayım' diyebilecek bir güvence bırakmadılar” ifadelerinde bulundu.
'FABRİKA BİRİLERİNE PEŞKEŞ ÇEKİLECEK'
Şeker Fabrikası’ndan emekli Ahmet (57), özelleştirmenin yaratacağı dezavantajlara dikkat çekerek, şunları ifade etti: “Çiftçi kaybetti, esnaf kaybetti. Şeker fabrikasının satılması külliyen zarardır. Burada sadece üretici değil, kamyoncusundan traktör sahibine kadar herkes geçimini bu fabrika üzerinde sağlıyordu. Fabrika kapandığı ve satıldığı takdirde halkın durumu daha kötü olacak.” İşçi olduğu dönemde fabrikanın her yıl kar elde ettiğini anlatan Ahmet, özelleştirmenin politik bir karar olduğunu dile getirdi.
‘ÇİFTÇİLİK BİTTİ’
Selahattin adlı çiftçi ise, artan maliyetlerden ekim yapamadıklarını vurguladı. Selahattin, sözlerini şöyle tamamladı: “Bölgede artık pancar ekilemeyecek bir durumda. Çünkü tarlamızı sulayamıyoruz. Kota uygulaması nedeniyle fazla ürün ekemiyoruz. Yine mazot ve gübre pahalılığından dolayı alamıyoruz. Biz tarımcıyız, traktör evin önünde boş bekliyor. Artan maliyetlerden kaynaklı artık tarla süremez, ekin ekemez ve çiftçilik yapamaz durumdayız.”
Geçim kaynakları ellerinden alınan yetiştiriciler, tarımı bitiren hükümete bu seçimlerde oy vermeyeceklerini belirtti.
