Haber: Yeşim Karaağar
Van’da 1995 yılında kurulan Van Bedensel Engelliler Spor Kulübü birçok engelli yurttaşla bir araya gelerek çalışmalarını sürdürüyor. Van’da yaşayan engelli bireylerin sorunlarının başında ulaşım, kaldırımların bozuk olması ve üstgeçitlerde asansör bulunmaması geliyor. Van’da yaklaşık 73 bin engelli bireyin olduğunu söyleyen Van Bedensel Engelliler Spor Kulübü Başkanı Hanefi Baykara, yerel yönetimlerde temsiliyet hakkı istediklerini belirtiyor.
Van Bedensel Engelliler Spor Kulübü Halkla İlişkiler Sorumlusu Önder Uka ise tekerlekli sandalye basketbol oyuncusu. Dernekle ev arası mekik dokuduğunu söyleyen Uka, ulaşımın kendileri için çok zor olduğunu ifade ediyor.
Van’daki engellilerin en temel sorunu ulaşım
En temel sorunlarının ulaşım olduğunu ifade eden Uka, kış mevsiminde çok daha zorlandıklarını söylüyor. Kaldırımların bozuk olmasının yanı sıra kullandıkları toplu taşıma araçlarından yakınan Uka şunları söylüyor: “Toplu taşıma araçları almıyorlar bizi. Bize hakaret ediyorlar, ‘Bedavacısınız, bizi sizi almak zorunda değiliz,’ diyorlar. İnsanların içerisinde bizi rencide ediyorlar.”
Boş bir şekilde gelen toplu taşıma araçlarının ‘dolu’ gerekçesi ile kendilerini almadığını, kış mevsiminde duraklarda uzun süre beklemek zorunda kaldıklarını da ekliyor.
Uka yaşadıkları sorunların toplu taşıma ile sınırlı kalmadığını, üstgeçitlerin de ayrıca bir eziyete dönüştüğünü söylüyor. Diğer kentlerde üstgeçitlerin asansörlü olduğunu belirten Uka, “Adliyeye gideceğiz, ama üstgeçitte asansör olmadığı için gidemiyoruz. Üstgeçitlerle ilgili çok sıkıntı yaşıyoruz. Kaldırımlarda esnaflar yolları kapatıyor. Bundan şikâyet ettiğimiz zaman, ‘Ben kirasını veriyorum, dükkânımın önüdür yapabilirim,’ diyorlar. Biz kendimizden geçtik, oradan bebek arabasıyla geçen vatandaşlar da oluyor,” diyor.
Engelliler çözüm istiyor
Tekerlekli sandalye kullanan arkadaşlarının olduğunu onlar çok daha zorlandıklarını ifade eden Uka, “Tekerlekli sandalye kullanan arkadaşlarımız ulaşım sorunundan dolayı derneğe gelemiyorlar, çünkü araçlar almıyor onları. Onlar da gelip bizimle zaman geçirmek istiyorlar. Toplu taşıma ile ilgili şikâyetlerimizi bildirdik, ama sonuç değişmedi. Biz de engelsiz bir Van istiyoruz,” diyor.
Sorunlarının çok fazla olduğunu ifade eden Uka, dernekte çeşitli kurslar ve yaptıkları spor faaliyetleri ile arkadaşlarıyla bir araya geldiklerini ve bunun onları bir nebzede olsa rahatlattığını söylüyor.
Mevcut sorunların çözümün çok zor olmadığını söyleyen Uka, “Kaldırımları, üstgeçitleri engellilere göre yapabilirler. Statta engelliler için bir yer yapılabilir. Engellilerin o tribünlere çıkması mümkün değil. Van’da çok fazla sıkıntı var,” diyor.
Alışverişe gittikleri zaman engelli rampaları olmadığı için alışveriş yapamadan döndüklerini söyleyen Uka, bu tür sorunların da giderilmesi gerektiğini söylüyor.
Yerel yönetimlerden taleplerde bulunan Uka, kaldırımların, üstgeçitlerin, engelli rampalarının düzenlenmesi gerektiğini söyleyerek, “Biz eve hapsolmak istemiyoruz. Biz de her vatandaş gibi gezmek, alışveriş yapmak, maç izlemek istiyoruz. Bizim diğer insanlardan bir farkımız yok” diyor.
Van’da 73 binin üzerinde engelli birey yaşıyor
Van Bedensel Engelliler Spor Kulübü Başkanı Hanefi Baykara, Van’da 73 binin üzerinde engellinin yaşadığını söylüyor. Bunların sadece resmi rakamlar olduğunu, ulaşılamayan engellilerin de bulunduğunun da altını çiziyor. Baykara, kendilerine ulaşan engelli bireylerin taleplerini alıp diğer sivil toplum örgütleri ve ilgili kurumlara bildirdiklerini aktarıyor. Engellilerin sorunlarının yerel yönetimlerle çözülebileceğine dikkat çeken Baykara, günümüz koşullarında sorunlarında çağa göre katlandığını belirtiyor. Bunların dışında özellikle Van’da başlatılan yardım kampanyalarının engellilerle ve engelli dernekleriyle bağlantılı olmadığını ve engellilerin ismi kullanılarak suiistimal edildiklerini söylüyor.
Sosyal medya hesapları üzerinden toplanan yardımların rant amaçlı yapıldığının söyleyen Baykara, “Van’da iyi niyetli insanların buna dur demesi gerekiyor. Sivil toplum örgütlerine itibar etmeleri ve onlara ulaşması gerekiyor. Bunlar yapıldığı zaman biz zan altında kalıyoruz. Yardımlar boşa gidiyor olabilir,” diyor.
Büyüyen ülke büyüyen sorunlar…
Baykara, “Ülkemiz, kentimiz, ilçemiz, köylerimiz büyüyor. İster istemez sorunlarımız da büyüyor. Engellilerin dezavantajlı grupta olmalarından kaynaklı sorunları biraz daha farklı oluyor. Ulaşım çok ciddi bir sıkıntı. En azından engelliler için eğitime, sağlığa ulaşması için, ekonomik olarak daha rahat şartlarda yaşayabilmesi için devletin veya personelin bunu yapabilmesi gerekiyor,” diyor.
CİMER’e yazılan şikâyetlerin karşılığı olarak kurum müdürlerinin personeli koruduğunu böyle olunca da sorunun çözülmediğini söylüyor. Baykara, Van Valisi’nin Edremit’teki Valilik Konağı’nı engellilere tahsis etmesinin kendilerini değerli hissettirdiğini söylüyor. İlçe belediyelerinin de duyarlı olması gerektiğinin altını çiziyor. İnsanın yaşam koşullarının eşit olması gerektiğine vurgu yapan Baykara, “Engelli olarak zaten hayata bir sıfır geriden başlıyor. Buna dönük faaliyetlerin yapılması gerekiyor,” ifadelerini kullanıyor.
‘Engelliler Daire Başkanlığı açılmalı’
İlçe belediyelerinin engelliler için sportif ve kültürel faaliyetlerde destek olması gerektiğini aktaran Baykara, “Hangi parti olursa olsun belediyelerde engelli biriminin personelinin sabit olması gerekiyor. Engelli sivil toplum örgütleri ile bir araya gelmeleri ve sorunlarını dinlemeleri gerekiyor,” vurgusu yapıyor.
Yerel yönetimler arasında engellilerin olmadığını ifade eden Baykara, Engelliler Daire Başkanlığı’nın olması gerektiğini söylüyor. Engellilerden kopuk olmayan bir yönetim taleplerini de yineliyor.
Belediyelerde siyasi görüşlerinden dolayı sürekli değişen personellerin olmasından dolayı hizmete ulaşamadıklarını vurguluyor Baykara.
‘Engellilere yer verilmezse oy yok’
Yaşadıkları sorunların başında Uka’nında belirttiği gibi kaldırımlar, toplu taşıma, üstgeçitler diye sıralıyor. Bunların yanında binaların girişlerinde engelli girişleri olmadığı için de zorlandıklarını ifade ediyor. Engellilerle ilgili yasaların olduğunu fakat uygulanmadığını vurguluyor Baykara.
Siyasi partilere seslenen Baykara, yerel yönetimlerde engellilerin de yer alması gerektiğini söylüyor. Kendilerine seçimlerde yer verilmesi halinde, yaptıkları çalışmalarda bunun vurgusunu yapacaklarını da belirtiyor. Baykara, seçme seçilme hakkına müdahale etmeyeceklerini fakat destek isteyeceklerini söylüyor. Baykara, “Biz de seçme ve seçilme hakkına sahibiz. Van’da iki parti var. Bunların engellilere yer vermesi gerekiyor. Yarın öbür gün seçim geldiği zaman biz de sivil toplum örgütü olarak ‘sandığa gitmeyin, kimseye de destek vermeyin,’ demesini biliriz. Siz değer vermiyorsanız biz de size değer vermiyoruz deriz,” diyor.
Bu içerik Avrupa Birliği tarafından finanse edilen Gazeteciler Cemiyeti’nin “Basın Evi Destek Aracı (BEDA)” programı kapsamında hazırlanmıştır.
