lgi çeken dizimizin 6. bölümünü yayımlıyoruz. Bu derslerle ilk kez Kürtçe öğrenen Ercişli kardeşlerimizle, hiç bilmediği halde bu dili öğrenmeye karar veren diğer dostlarımıza kolay gelsin diyoruz. Bu dili öğrenmenin ülkemizdeki herkese iyi geleceğine, yurttaşlık bağımızı ve halklar arasındaki dostluğu kuvvetlendireceğine inanıyoruz.
***
Kürtçe Şahıs Zamirleri / Cînavkên Kurdî (2. Grup)
- Min sêv xwar. Te çi xwar?
- Min mişmiş xwar.
- Navê wê çi ye? (dişil)
- Navê wê Eyşan e.
- Navê wî çî ye? (eril)
- Navê wî Elî ye.
- Mamoste li me dinêre?
- Li we jî dinêre.
- Belê, li wan jî dinêre.
İkinci grup şahıs zamirleri hebûn (varolmak, malik olmak) fiilinin tüm kip ve zamanları ile geçişli fiillerin tüm kiplerinin geçmiş zamanlarında kullanılır. Bu derste konuyla ilgili temel bilgileri verdikten sonra, önümüzdeki iki ders boyunca 2. grup şahıs zamirleri ile cümleler kuracağız, ayrıca iyelik sıfatı (malikiyet bildiren sıfatlar) olarak kullanım biçimlerini de öğreneceğiz.
Min: Ben / Te: Sen / Wê (Dişil) - Wî (Eril): O / Me: Biz / We: Siz / Wan: Onlar
Min sêv xwar. Ben elma yedim.
Te sêv xwar. Sen elma yedin.
Wî sêv xwar. (eril için) O elma yedi. (Elmayı yiyen erkektir.)
Wê sêv xwar. (dişil için) O elma yedi. (Elmayı yiyen kadındır)
Me sêv xwar. Biz elma yedik.
We sêv xwar. Siz elma yediniz.
Wan sêv xwar. Onlar elma yediler.
Sözcükleri kullanarak siz de cümle oluşturunuz.
(nan [ekmek], xwarin [yemek], hirmî [armut], hinar [nar])
Min nan xwar. Min xwarin xwar.
................................. .................................
................................. .................................
................................. .................................
................................. .................................
................................. .................................
................................. .................................
*Geçişli Fiiller: Nesne alabilen fiillerdir. Yani fiil “ne, neyi, kimi?“ sorularına cevap verebilmelidir. Ancak bu nesne her zaman cümlede bulunmayabilir.
Örnek: Askerdeki dayıma her hafta yazardım.
Yazan kim? → Ben (özne)
Yazılan ne? → Mektup (nesne)
Nesne cümlede bulunmasa da “yaz-“ fiilinden nesnenin “mektup” olduğunu anlıyoruz. Bu durumlarda fiilimiz geçişli bir fiildir. yaz-, al-, anlat-, oku-, dinle-, ver-, gör-, sev-, at- fiilleri geçişli fiillere örnek olarak verilebilir.
Wateyên peyvên Kurdî (Kürtçe sözcüklerin anlamları)
nav : isim / ad
navê min : benim adım.
navê wî : onun adı (eril için)
navê wê : onun adı (dişil için)
li : de /da (yer bildiren edat)
mamoste : öğretici / öğretmen / ders veren
li vir : burada
karker : işçi / proleter
mal : ev
gund : köy
li gund : köyde
mezin : büyük
zewicî : evli
zarok : çocuk
hebûn : var olmak
heye : var
hene : vardırlar
jin : kadın / eş
law / kur : erkek çocuk
keç /qîz : kız çocuk
keçik : kız /kızcağız
biçûk /piçûk : küçük
du / dudu : 2 (iki)
sal : yıl / sene
sali : yaş / yaşında
xwarin : yemek
sêv : elma
welat : ülke
fêkî : meyve
Pêhînî / Alıştırma
Pirs (soru) Bersîv (cevap)
Navê te çî ye? Navê ........ Fehîm e.
Navê wî çî ye? Navê ........ Sebrî ye.
Navê wê çî ye? Navê ....... Ezîze ye.
Navê wê çî ye? Navê ........ Sorgul e.
Navê wan çî ne? Navê ........ fêkî ne.
Navê te çî ye? Navê min ................ e /ye.
Navê welatê te çi ye? Navê welatê min................ e /ye.
Mala te li ku ye? Mala min li ................ e.
Tu zewici yî? Erê ez ................ me.
Zarokên te hene? Erê, zarokên min ................
Devamı cuma günü. / Dumahîk roja inêye
Fehim Işık
Not: Dersler Fehim Işık tarafından derlenmiştir..
